Thiền Sư U Tejaniya tới Hà Nội và những bài báo phỏng vấn ngài Tùy chọn

[khatkhaohon]

Download tại đây
http://www.4shared.com/file/79434017/1a8bc...U_Tejaniya.html

Bạn nào muốn đọc thì xem ở phía dưới nhé...
NT

[Diệu Minh]

http://www.thienvacuocsong.info/?p=135

Người khám phá tài tình

sayadaw u tejaniya

Thầy U TEJANIYA giải thích cách quan tâm đến đời sống vì nó có thể dẫn đến giải thoát.

Thiền sư U Tejaniya bắt đầu học Phật Pháp khi còn niên thiếu ở Miến Điện dưới sự hướng dẫn của cố Hòa thượng Shwe Oo Min (1913–2002). Từ một cư sĩ tại gia và một doanh nhân, Thầy thọ giới tỳ kheo khoảng mười năm trước đây. Thầy dạy thiền ở Thiền Lâm Pháp Lạc Shwe Oo Min ở Rangoon, Miến Điện. Vào tháng 6, tôi gặp Thầy U Tejaniya ở Tu viện Thiền Lâm của Hội Thiền Minh Sát ở Barre, Massachusetts. Cử chỉ thoải mái thư giãn và tính hài hước dí dỏm của Thầy khiến người ta khó ngờ rằng thực ra Thầy luôn khuyến khích các thiền sinh duy trì chánh niệm trong mọi hoạt động của đời sống hàng ngày. Cuộc sống tại gia trước đây của Thầy đã cho Thầy sự hiểu biết sâu sắc hiếm có về những thử thách khó khăn mà các thiền sinh tại gia thường gặp phải. Cuốn sách “Đừng coi thường phiền não, chúng sẽ cười vào mũi bạn” của Thầy mô tả rất đúng phong cách dạy của Thầy – dễ nắm bắt và trung thành với những lời dạy truyền thống của Đức Phật. —James Shaheen, Biên tập viên

Kính xin Thầy giới thiệu vài lời về tiêu đề cuốn sách của Thầy “Đừng coi thường phiền não, Chúng sẽ cười vào mũi bạn”! Tôi không bao giờ có ý định viết sách. Một thiền sinh của tôi đã ghi chép lại trong thời trình pháp và muốn phổ biến cho mọi người. Những ghi chép này đã được tôi và một số thiền sinh khác biên tập và mở rộng. Chúng tôi đặt tên như vậy vì một điều rất quan trọng là không nên đánh giá thấp sức mạnh của phiền não. Khi tôi dạy thiền, tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quan sát tâm. Khi quan sát như vậy, bạn sẽ thấy rất nhiều phiền não. Ở hình thức thể hiện thô, các phiền não đó là cơn sân, lòng tham, và sự si mê. Và chúng có rất nhiều bạn bè và họ hàng thường thể hiện như là 5 triền cái: tham, sân, thụy miên, trạo hối và nghi. Tôi khuyên các thiền sinh cần biết và tìm hiểu khám phá các phiền não, bởi vì chỉ có thông qua việc hiểu biết chúng mới có thể giúp chúng ta học cách đương đầu với các phiền não và cuối cùng thì thoát khỏi chúng. Nếu chúng ta lờ chúng đi, chúng ta sẽ tự trói lấy mình: phiền não sẽ luôn luôn chi phối chúng ta.

Nếu chúng gây ra cho chúng ta quá nhiều đau buồn, tại sao chúng ta lại lờ chúng đi?
Con người ta thường có xu hướng dính mắc vào những gì là tốt, những gì họ thành công; họ chỉ muốn nhìn thấy khía cạnh tốt đẹp. Vì vậy, họ thường không muốn thừa nhận các điểm yếu của họ. Họ tự hào và kiêu ngạo bởi họ không nhìn thấy những mặt tiêu cực của mình. Nhưng nếu bạn không thể nhìn thấy cả hai mặt tốt và xấu, bạn không thể nói bức tranh đã hoàn chỉnh. Nếu bạn không quan sát các phiền não, trí tuệ không thể nảy nở.

Trí tuệ là sự vắng mặt của các phiền não? Đúng vậy, khi có sự hiểu biết đúng đắn, ở đó sẽ không có phiền não. Chúng đối lập; không si mê là trí tuệ. Trí tuệ thiên về cái thiện, cái tốt đẹp nhưng không dính mắc vào nó. Trí tuệ quay mặt với những gì không tốt, nhưng không có sự đối kháng với nó. Trí tuệ nhận ra sự khác nhau giữa thiện xảo và không thiện xảo, và nó thấy là không nên đi theo những gì bất thiện xảo.

Dường như Thầy nhấn mạnh vào việc luyện tập chánh niệm trong đời sống hàng ngày hơn là ngồi thiền. Kính xin Thầy nói đôi điều về vấn đề này được không ạ? Thực hành mọi nơi mọi lúc chính là điều căn bản mà Đức Phật muốn chúng ta làm. Tôi chỉ là người truyền đạt lại lời dạy của Đức Phật. Ngồi thiền chỉ có thể là một phần của việc thực hành. Tôi nhấn mạnh chánh niệm trong sinh hoạt hàng ngày bởi vì mọi người thường sao lãng việc đó quá nhiều và việc này rất có lợi ích, một sự thực hành rất có giá trị, đặc biệt khi không có nhiều thời gian để ngồi.

Như vậy ngồi thiền đóng vai trò như thế nào? Tôi thường nói rằng không phải là tư thế hành thiền mà là cái tâm. Tôi hiểu hành thiền là như vậy đó.

Thầy định nghĩa như thế nào là thiền? Đó là gieo trồng các căn lành trong tâm. Nó tạo điều kiện tốt để các căn lành có thể phát triển. Nếu khi ngồi, bạn tưởng tượng các chuyện có thể khiến tâm tham khởi lên, tôi không gọi đó là thiền. Chính vì vậy tôi nói rằng tâm hành thiền quan trọng hơn là tư thế.

Nhưng mọi người hay gắn kết từ “hành thiền” với “ngồi”. Hai từ này trở thành đồng nghĩa, nhưng đó là sai lầm. Có hai loại thiền. Trong thiền định (samatha) [thiền vắng lặng], bạn cần phải ngồi và tĩnh lặng. Tôi nhấn mạnh vào Thiền minh sát tuệ (Vipassana). Đối với việc hành thiền Vipassana, ngồi thiền là không cần thiết. Mục tiêu của việc thực hành thiền tuệ là gieo trồng trí tuệ.

Cuối cùng để đạt cái gì ạ? Chúng ta gieo trồng trí tuệ để hiểu, để thấy rõ, để biết. Bạn không loại bỏ phiền não, mà trí tuệ làm việc đó.

Thầy đã có một cuộc sống rất đầy đủ của một người tại gia. Tại sao Thầy lại xuất gia thành nhà Sư? Điều gì đã thúc đẩy Thầy? Tôi đã lựa chọn bởi vì khi là một nhà sư, tôi có thể dành toàn bộ thời gian cho việc hành thiền.

Là người tại gia, chúng con không thể hành thiền cả ngày hay sao? Chẳng phải Thầy đã nói rằng chúng ta có thể thực hành trong mọi tình huống cơ mà. Bạn có thể làm vậy; điều đó tùy thuộc vào mỗi người. Nó hơi khác một chút, và bạn phải dành nhiều thời gian cho nó.

Làm một nhà Sư sẽ dễ dàng hành thiền cả ngày hơn, đúng không ạ? [Thầy cười.] Kỳ thực , Tôi không thể nói là làm nhà Sư thì hành thiền dễ dàng hơn. Khả năng hành thiền không liên quan gì đến việc là nhà Sư hay là người tại gia. Tôi đã lựa chọn thọ giới bởi vì tôi muốn trở thành nhà Sư. Trở thành nhà Sư không giúp ích gì cho việc hành thiền của tôi, cũng như làm người tại gia cũng không làm tổn hại đến việc thực hành của tôi.

Thầy có thể làm được điều gì khi trở thành nhà Sư mà Thầy không thể làm được khi là cư sĩ tại gia? Tôi có nhiều cơ hội để chia sẻ kiến thức về pháp và hành thiền. [Thầy cười.] Tôi gặp gỡ được rất nhiều người hơn!

Thầy đã trở thành nhà Sư bởi vì Thầy thấy bổn phận cần chỉ dạy cho mọi người chăng? Tôi không có ý định dạy; tôi không có tư tưởng tôi sẽ làm gì. Nhưng sau này Thầy tôi khuyên tôi đi dạy, thì tôi dạy.

Như vậy Thầy đã xuất gia thành nhà Sư bởi vì Thầy muốn thế, chứ không có lý do nào khác. Vâng. Chính xác.

Thầy thường nói về sự tuyệt vọng Thầy đã trải qua khi còn là cư sĩ, và Thầy đã vượt qua như thế nào. Thầy có thể nói đôi điều về điều này được không ạ? Tôi bắt đầu hành thiền vào năm mười bốn tuổi, một thời gian dài trước khi tôi trải nghiệm sự tuyệt vọng, tôi đã có khả năng nhìn mọi thứ đến trong tâm tôi và coi chúng một cách khách quan, không chìm đắm vào nó hay không coi là của riêng mình khi điều xấu xảy đến. Khi tôi bị tuyệt vọng, tôi có thể ứng dụng các kỹ năng này. Tôi đã bị tuyệt vọng ba lần. Lần thứ nhất tôi cố gắng rất mạnh mẽ, chỉ tự mình bỏ nó đi. Và lần thứ hai cũng như vậy. Nhưng mỗi lần sự tuyệt vọng quay trở lại là mỗi lần nó trở nên mãnh liệt hơn. Trong hai lần đầu tôi vượt qua sự tuyệt vọng, sự hồi phục của tôi kéo dài không lâu. Bây giờ tôi biết rằng trong hai lần trước tôi đã dùng sự cố gắng chứ không phải là trí tuệ, không phải là sự hiểu biết. Trong lần tuyệt vọng cuối cùng, tôi không còn sức lực nữa để cố gắng. Sự tuyệt vọng theo tôi đi mọi nơi.

Thầy đã làm gì? Chìa khóa của tôi trong việc giải quyết tuyệt vọng của tôi là thái độ đúng. Tôi nhận ra rằng tôi phải sử dụng trí tuệ của tôi để học nó, hiểu nó.


Thầy U Tejaniya “Mong muốn biết một điều gì đó là trí tuệ đang làm việc.”
Như thế nào ạ? Chỉ bằng cách nhận ra tuyệt vọng và đối diện với nó. Tôi chỉ nhận ra rằng đó là tự nhiên, đó chỉ là một trạng thái của tâm; nó không phải là riêng cá nhân mình. Tôi quan sát nó liên tục để học nó. Nó có biến mất không? Nó có tăng lên chăng? Tâm đang nghĩ gì? Các suy nghĩ tác động đến các cảm giác thế nào? Tôi trở nên thích thú quan tâm.

Thầy thường sử dụng từ “thích thú quan tâm” để mô tả thái độ khám phá tìm hiểu. Tại sao vậy? Tôi thấy rằng khi tôi làm việc với sự thích thú, việc khám phá của tôi phần nào mang lại sự thư thái. Trước đó tôi phải chịu đựng sự tuyệt vọng, nhưng tôi đã học được rằng tôi có thể thực sự làm được điều gì đó. Tôi đã lựa chọn tích cực, tiên phong khám phá về tuyệt vọng và sau đó nó đã sáng lên.

Phải chăng chính sự chấp nhận đã dẫn đến thay đổi đó? Đó là yếu tố chính: hoàn toàn chấp nhận. Tôi thấy rằng tôi chẳng thể làm được gì cả, cho nên tôi chỉ để mọi thứ diễn ra như vậy. Nhưng tôi có thể kiểm tra, làm một điều gì đó với chính mình. Tôi đã không thể làm việc gì với nó, nhưng tôi có thể khám phá nó và biết về nó.

Tại sao Thầy lại nghĩ rằng “thích thú quan tâm” là thành công trong khi “nỗ lực tinh tấn” lại hoàn toàn thất bại? Với sự quan tâm và khám phá, ở đó có trí tuệ. Tinh tấn nỗ lực không thôi, không có trí tuệ - theo cách mà mọi người thường hiểu nó – thường đi kèm với những hoạt động ô nhiễm, bởi vì nó thường được thúc đẩy bởi tham, sân và si. Nỗ lực cùng trí tuệ là ước muốn lành mạnh để biết và hiểu bất cứ cái gì sinh khởi mà không màng đến kết quả.

Có phải Thầy đang dùng từ “thích thú quan tâm” để chỉ chánh tinh tấn? Chánh tinh tấn là nố lực kèm trí tuệ. Bởi vì ở đâu có trí tuệ ở đó có sự thích thú quan tâm. Ước muốn biết một điều gì đó là trí tuệ đang hoạt động. Chánh niệm không phải là việc khó khăn. Nhưng điều khó là chánh niệm liên tục. Để làm được điều này bạn cần có chánh tinh tấn. Nhưng nó không cần có quá nhiều năng lượng. Nó là sự bền bỉ một cách thư thái nhắc nhở bản thân chánh niệm. Khi bạn chánh niệm, trí tuệ tự nhiên sẽ tăng trưởng, và sẽ có thêm nhiều thích thú quan tâm hơn.

Và thế nào là sự nỗ lực không đúng đắn/tà tinh tấn? Bạn phải canh chừng chính bản thân mình; người ngoài không thể bảo bạn điều này. Bạn cần nhận ra cái tâm đang nỗ lực, và nó đang nỗ lực như thế nào, và liệu nó có đang lãng phí năng lượng để ép buộc sự cố gắng không. Khi bạn cố gắng quá sức, bạn đang phung phí năng lượng của bạn. Nếu bạn là một thiền sinh nghiêm túc, bạn không thể cho phép mình làm như vậy. Hành thiền là việc làm suốt cả cuộc đời, là chạy marathon, không phải là chạy nước rút.

Thầy nói rằng chúng ta có thể vun trồng chánh niệm trong tất cả các hoạt động của chúng ta. Nhưng thử thách thì rất lớn. Thầy có thể cho lời khuyên để hành thiền đặc biệt thích hợp với cuộc sống tại gia, cách mà Thầy thấy có ích lợi với một người làm kinh doanh được không ạ? Đối với người tại gia, nói chuyện là cơ hội tốt để thực hành. Bốn giới của chánh ngữ [đó là giới không nói dối, không nói lời hiểm độc, không nói lời tàn nhẫn, và không nói lời vô ích] đã thúc đẩy mạnh mẽ chánh niệm của tôi khi còn tại gia và làm kinh doanh. Vì chánh niệm và trí tuệ phải được duy trì bất kỳ khi nào tôi nói, tôi phải áp dụng chúng suốt cả ngày. Nói những điều bạn không nên nói hoặc nói nhiều hơn cần thiết sẽ làm tâm dao động rất nhiều. Ngược trở lại, hoàn toàn im lặng hoặc không nói khi lời nói là có ích hoặc cần thiết cũng là một vấn đề. Ứng dụng chánh ngữ lúc ban đầu là rất khó khăn, nó cần phải rèn luyện. Nhưng nếu bạn thực hành mỗi lần bạn nói chuyện với ai đó, tâm bạn sẽ học được cách làm thế nào để chánh niệm, để hiểu điều gì nên nói hoặc điều gì không nên nói, và biết khi nào cần thiết để nói chuyện. Tất nhiên bạn sẽ mắc nhiều sai lầm. Mỗi sai lầm là cơ hội để học hỏi, nó sẽ dạy bạn làm tốt hơn trong lần sau.

Thầy đã nhiều lần chỉ ra rằng im lặng và ngồi thiền không phải là yếu tố tối quan trọng của việc hành thiền. Tại sao vậy? [Thầy cười.] Khi tôi bắt đầu thực sự hiểu bản chất của Thiền minh sát (Vipassana) tôi bắt đầu nói như vậy. Chúng ta thường bắt đầu bằng việc ngồi thiền, nhưng chúng ta cần phải nhớ rằng ngồi thiền để làm gì. Chúng ta ngồi để lắng tâm xuống, nhưng một khi tâm trở yên an tĩnh hơn, chúng ta cần phải phát triển trí tuệ. Để phát triển trí tuệ, chúng ta không cần phải ngồi. Tôi không nói rằng mọi người không nên ngồi, tôi không muốn loại trừ việc ngồi thiền. Nhưng mọi người thường bắt đầu suy nghĩ “Tôi phải ngồi”. Bạn không cần phải như vậy.

Thầy cũng không khuyến khích một kỹ thuật phổ biến trong hành thiền mình sát là “đặt tên/niệm” các suy nghĩ như là phương tiện để nhận biết chúng và để chúng đi. Tại sao vậy? Việc đặt tên là để giải thích hiện tượng với mọi người. Bạn có cần giải thích chúng cho chính bản thân mình không?

Khi có phóng tâm, việc đặt tên không thể đưa ta trở về với chính mình sao? Bạn không cần cố ý đặt tên . Tâm biết tâm đang nghĩ cái gì, tâm đã nhận ra sự suy nghĩ vào thời điểm bạn đặt tên cho nó. Và có sự rủi ro. Ví dụ, nếu bạn đặt tên “đau, đau, đau”, nó sẽ trở nên tồi tệ hơn, bởi vì tâm biết ý nghĩa của từ đó. Nó có thể làm cái đau trầm trọng hơn. Cái cần làm không phải là tìm cách thay đổi trạng thái, mà là hãy biết chúng như chúng đang là. Tôi cũng muốn bổ sung thêm là chúng ta thường nói tâm “đang phóng”, nhưng trên thực tế nó không phóng đi đâu cả. Tâm sinh khởi, chỉ có thế thôi. Vấn đề duy nhất là ở chỗ chúng ta nghĩ rằng chúng không nên vậy!aw

Thầy đang ngồi giữa một trường thiền, nơi được tạo ra để ngồi thiền tĩnh lặng. Điều này phải chăng hơi nực cười? [Thầy cười.] Nếu họ không có việc gì nữa để làm thì cũng tốt thôi. Chẳng có gì sai khi ngồi thiền và đi thiền chừng nào bạn thực hành đúng cách.

Nhưng bỏ qua khía cạnh hài hước, các hiện tượng khác nhau nảy sinh ở mỗi người khác nhau. Điểu gì để xác định chúng ta thực hành đúng cách ạ? Khi có sự tỉnh giác, chánh niệm, định tâm và trí tuệ, khi đó bạn cảm thấy nhẹ nhàng, hoạt bát và tỉnh táo. Theo thời gian, bạn thấy rằng bạn đang khám phá ra rằng sự tỉnh giác trở nên vững chắc hơn và tâm cũng trở nên ổn định hơn. Bạn hiểu các hiện tượng mà trước đây bạn không hiểu. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy mệt mỏi hơn, tâm dao động hoặc tuyệt vọng, bạn đang thực hành sai cách. Bạn cần luôn luôn kiểm tra chất lượng của tâm, chỉ khi chất lượng tốt là bạn đang thực hành đúng cách. Đó là cách đánh giá chất lượng của sự thực hành, chứ không phải bằng tư thế hay số giờ ngồi thiền, đi thiền hay đứng thiền.

Khi trí tuệ nảy nở,
nó sẽ đẩy bạn đi

Thầy có khuyến khích tham dự các khóa thiền tích cực không ạ? Có, tôi khuyến khích. Nó như là vào trại huấn luyện để chuẩn bị thi đấu.

Nhưng thường thì là sự tỉnh giác nhạt đi nhanh sau khóa thiền tích cực. Nếu chúng ta thực hành đúng đắn trong khóa thiền, chúng ta sẽ không mất đi sự tỉnh giác dễ dàng. Hơn nữa, nếu chúng ta có đủ hiểu biết về thực hành, chúng ta có thể duy trì sự tỉnh giác lâu hơn.

Trong số nhiều thiền sinh chúng con, sự tỉnh giác thường mất đi. Làm thế nào để duy trì và củng cố hơn nữa sự tỉnh giác sau khóa tu tích cực? Mọi người có cái nhìn sai lầm về mục tiêu hành thiền. Mục đích của khóa tu tích cực là học cách sử dụng tâm theo cách chúng ta có thể tiếp tục làm theo khi trở về nhà và khi ở nơi làm việc. Đến khóa tu như là đến trường học vậy. Bạn có thể ở trong trường học suốt cả cuộc đời không?

Thầy đã dạy thiền suốt mười năm qua. Thầy dạy nhiều thiền sinh từ châu Á và một số từ châu Âu, và bây giờ là rất nhiều thiền sinh người Mỹ. Xin Thầy cho biết những thách thức đặc biệt khi hướng dẫn các thiền sinh Mỹ? Thú vị hơn nhiều.

Tại sao vậy? Bởi vì họ tư duy và họ không tin. Họ có tính hiếu kỳ tự nhiên. Người phương Tây được dạy đặt câu hỏi.

Và việc đặt câu hỏi dẫn đến trí tuệ lớn hơn chăng? Có, bởi vì trí tuệ là sự khám phá, là sự mong muốn hiểu biết. Một khi sự quan tâm được đặt ở chính sự khám phá, tâm sẽ không tham dự vào những gì đang xảy ra và có cái nhìn khách quan. Nhưng ngay khi bạn đặt mối quan tâm của mình vào kết quả của sự khám phá, bạn sẽ không nhìn thấy mọi thứ như chúng đang là nữa. Muốn hiểu biết là trí tuệ, muốn có kết quả là tham lam.
Nhưng chúng ta cần có mục tiêu. Chỉ có động cơ muốn biết là đủ sao? Đúng thế. Và khi trí tuệ nảy nở, nó sẽ đẩy bạn đi. Bạn không thể dừng được. Đó là lý do tôi thích những người vô thần. Có niềm hy vọng cho họ. Không cần thiết phải tin vào cái gì cả. Mọi người trở nên vô thần bởi vì họ suy nghĩ – họ không thể tin, nhưng họ vẫn muốn biết. Ban đầu, chỉ cần bắt đầu bằng sự mong muốn biết thôi. Mỗi người đều có tính hiếu kỳ nào đó, một nhu cầu cơ bản nhất định muốn hiểu biết. Chỉ cần khuyến khích điều này. Việc giáo dục tốt là thúc đẩy con người muốn hiểu biết chính bản thân mình. Tất cả kiểu học nhồi nhét và học vẹt không bao giờ là sự giáo dục tốt cả. Bạn sẽ không khá hơn những người khác bằng cách này. Tiềm năng bị đè nén. Chỉ những ai có động cơ thúc đẩy bên trong để học tập sẽ duy trì sự tiến bộ.

Trong cuốn sách của Thầy, người vẽ tranh minh họa mô tả các phiền não bằng hình ảnh các chú chuột nhắt, và tất nhiên, chúng đang cười giễu cợt chúng ta. Sự hài hước đóng vai trò như thế nào trong sự thực hành của chúng ta ? Trí tuệ nhìn thấy điều buồn cười ở nhiều thứ. Trí tuệ không bao giờ buồn. Khi chúng ta nhìn thấy sự thật, cười sẽ dễ dàng. Bạn có thể vượt qua một chuyện gì đó thực sự rất khó khăn, nhưng khi bạn thật sự hiểu biết, bạn có thể cười. Con người không muốn buồn; họ muốn vui cười.

Có điều gì nữa không ạ? Hãy duy trì sự quan tâm thích thú. Ở đó không có lý do để thất bại. Nếu bạn không thực hành gì cả, chắc chắn bạn không có gì để gặt hái. Nhưng nếu bạn thực hành, bạn không thể thất bại. Thời điểm mà bạn đang thực hành, bạn đã thu được lợi ích nào đó rồi.

Nguồn: “Bài phỏng vấn Thầy U Tejanya” - Tạp chí Tricycle Winter 2007
http://sayadawutejaniya.org/wp-content/upl...08/06/8_tej.pdf