TPCN VÀ THUỐC ĐỀU CÓ CHỨA TÁ DƯỢC VÀ CHẤT BẢO QUẢN CÓ THỂ GÂY DỊ ỨNG VÀ LÀM HẠI CƠ THỂ Tùy chọn

[vantrung]

TPCN VÀ THUỐC ĐỀU CÓ CHỨA TÁ DƯỢC VÀ CHẤT BẢO QUẢN CÓ THỂ GÂY DỊ ỨNG VÀ LÀM HẠI CƠ THỂ
Nhiều người biết rõ dược phẩm có thể gây dị ứng nhưng sẽ ngạc nhiên khi biết được co loại thực phẩm chức năng (TPCN) gây dị ứng rất nặng. Bởi vì chữ “thực phẩm” trong TPCN thường được hiểu tính chất “hiền lành” giống như thức ăn thức uống ta dùng hàng ngày. Thế mà mới đây có người dùng chế phẩm TPCN để trị bệnh lupus ban đỏ đã bị dị ứng rất nặng, phải nhập viện.

Thế nào là TPCN?
TPCN là những chế phẩm bắt nguồn từ thực phẩm đã được thay đổi thành phần qua chế biến, bổ sung nhằm đưa đến tác dụng sinh lý nào đó có lợi cho sức khỏe ngoài việc cung cấp chất dinh dưỡng cơ bản. Các TPCN được bày bán với bao bì chai lọ giống chai lọ thuốc và dạng bào chế là viên nén, viên nang giống y như viên thuốc nhưng không được xem là thuốc. Trên nhãn, bao bì của TPCN bắt buộc phải ghi rõ: “Đây không phải là thuốc và không được dùng để thay thế thuốc”. Lấy ví dụ sản phẩm là vitamin và chất khoáng, nếu nhà sản xuất đăng ký là thuốc thì sản phẩm đó là thuốc phải bán trong nhà thuốc. Nhưng nếu đăng ký là TPCN thì chế phẩm vitamin và chất khoáng được đăng ký như một thực phẩm bảo đảm an toàn thực phẩm, có thể bày bán không chỉ ở nhà thuốc (phải để ở nơi biệt lập tách rời khu vực dược phẩm) mà ở các siêu thị. Mặc dù là TPCN, phải dùng đúng liều lượng theo hướng dẫn thì mới an toàn. Còn dược thảo, đa số là các vị thuốc Đông y, là loại nằm trong các sản phẩm gọi là dược liệu và dược liệu nói chung là các nguyên liệu dùng làm thuốc chủ yếu là cây cỏ (dược thảo) nhưng có thể là động vật (như tắc kè, hải mã…) hoặc khoáng chất (hàn the, hoạt thạch…). Nếu chế phẩm bào chế từ dược liệu đăng ký là thuốc thì đó được xem là thuốc, nhưng đăng ký là TPCN thì đó không phải là thuốc mà là TPCN. Trong nhiều trường hợp, TPCN là trung gian giữa thực phẩm và thuốc. Vì vậy, nếu thuốc nói chung có thể gây dị ứng thì TPCN cũng có thể gây tác dụng hết sức bất lợi này.
Nguy hiểm như dùng thuốc
Bản thân các dược thảo, chế phẩm bắt nguồn từ thực phẩm có trong TPCN không gây dị ứng nhưng các tá dược hay chất bảo quản có trong TPCN (nên lưu ý bất cứ TPCN nào cũng đều chứa tá dược và chất bảo quản) đều có nguy cơ gây dị ứng, thậm chí gây dị ứng rất nặng. Do đó, cũng giống như thuốc, TPCN cũng gây dị ứng và trong trường hợp này cũng có thể gọi là “dị ứng thuốc”. Vì sao thuốc và TPCN gây dị ứng?


Khi sử dụng thuốc bằng cách đưa thuốc hay TPCN (thậm chí là một số thức ăn kiểu như tôm, cua…) vào trong cơ thể, thuốc được xem là “chất lạ”. Phản ứng tự nhiên của cơ thể ta là chống lại chất lạ đó bằng những phản ứng gọi là phản ứng kháng nguyên - kháng thể. Kháng nguyên chính là “chất lạ” còn kháng thể là các chất do bạch cầu sinh ra có tên immunoglobulin (Ig) với nhiều loại IgM, IgG, IgA, IgE… sẽ gắn vào kháng nguyên để vô hiệu hóa. Đối với một số người gọi là nhạy cảm dễ bị dị ứng, phản ứng kháng nguyên - kháng thể xảy ra mãnh liệt đưa đến rối loạn gọi là dị ứng.
Dị ứng thuốc hay dị ứng TPCN chính là phản ứng khác thường của cơ thể khi tiếp tục lần thứ hai hay những lần sau với một thuốc hay TPCN mà thành phần của thuốc hay chế phẩm có tính chất gọi là “gây dị ứng” (tính chất gây dị ứng trong chuyên môn gọi là dị nguyên).
Một số đặc điểm của dị ứng thuốc
- Dị ứng thuốc không phụ thuộc vào liều lượng nên sẽ xảy ra dị ứng dù thuốc hay TPCN dùng đúng liều hoặc thậm chí dùng thuốc rất ít, tức dưới liều chỉ định.
- Phản ứng dị ứng chỉ xảy ra ở một số ít bệnh nhân gọi là người dễ dị ứng, hoặc người có “cơ địa dị ứng” (đã bị viêm mũi dị ứng hay hen suyễn… ). Cho nên, có thuốc nhiều người dùng chẳng việc gì nhưng dùng ở người khác thì bị dị ứng, thậm chí dị ứng rất nặng.
- Trong thuốc, ngoài dược chất còn có tá dược, chất bảo quản, kể cả tạp chất và người dùng thuốc có thể bị dị ứng với bất cứ thành phần nào trong đó.
- Phản ứng dị ứng sẽ biến mất với việc ngưng dùng thuốc.
Dị ứng thuốc hay dị ứng TPCN biểu hiện bằng nhiều dạng. Nặng nhất là sốc phản vệbiểu hiện bằng chứng xanh tím tái, tụt huyết áp, loạn nhịp tim, trụy tim mạch, có thể gây chết người. Hoặc biểu hiện nhẹ hơn ở nhiều cơ quan khác nhau: trên da nổi mề đay, mẩn ngứa; trên hệ hô hấp khó thở, hen suyễn; trên hệ tiêu hóa đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy; trên mắt bị viêm đỏ kết mạc...
Dị ứng thuốc được phân loại 4 kiểu (gọi là týp 1, 2, 3, 4), trong đó có “phản ứng tức thì kiểu phản vệ” (týp 1) xảy ra nhanh, khởi phát sau khi tiếp xúc thuốc khoảng 15 phút. Có phản ứng chậm hơn gọi là “phản ứng độc tế bào” (týp 2) với triệu chứng xuất hiện sau vài giờ. Hoặc xuất hiện sau vài ngày như hội chứng Stevens - Johnson, hội chứng Lyell gây bong da, tróc niêm mạc như bị bỏng toàn thân.
Về đường dùng thuốc, không chỉ dùng dạng uống hay tiêm mới dễ bị dị ứng thuốc mà dùng dạng thuốc cho tác dụng tại chỗ như thuốc bôi ngoài da hay thuốc nhỏ mắtcũng bị dị ứng thuốc. Có người dùng thuốc nhỏ mắt có chứa sulfamid đã bị hội chứng Stevens - Johnson rất nặng hoặc thậm chí có thể bị sốc phản vệ.
Không tùy tiện dùng TPCN
Để phòng tránh tình trạng dị ứng thuốc và TPCN, cần lưu ý các điều sau:
- Xem việc dùng thuốc là hệ trọng, chỉ dùng thuốc khi thật sự cần thiết và có sự hiểu biết tối thiểu về cách dùng, liều lượng, tính năng, tác dụng phụ của thuốc. Nếu có gì nghi ngờ về bệnh của mình thì cách tốt nhất đến bác sĩ khám để được chỉ định dùng đúng thuốc. Còn đối với TPCN hay thuốc Đông y cũng thế, chỉ dùng khi thật sự cần thiết và luôn cảnh giác rằng nguy cơ bị dị ứng có thể xảy ra. Riêng trường hợp dùng TPCN hay thuốc Đông y trị lupus ban đỏ là không xác đáng vì cho tới nay chưa có TPCN hay thuốc Đông y nào chứng minh được hiệu quả rõ rệt trong điều trị lupus ban đỏ.
- Khi đang dùng thuốc hay bất cứ TPCN nào nếu xảy ra các phản ứng bất thường như: ngứa, nổi mề đay, khó thở, hoặc cảm thấy rất khó chịu thì ngưng ngay thuốc đó, đến tái khám ở bác sĩ đã chỉ định thuốc để bác sĩ cho hướng xử trí thích hợp (có thể phải đổi thuốc nếu đang dùng thuốc gây dị ứng).
- Khi đã bị dị ứng loại thuốc hay TPCN nào thì tuyệt đối không dùng loại thuốc đó. Khi đi khám ở bác sĩ hoặc đến nhà thuốc mua thuốc phải thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết những loại thuốc và TPCN đã bị dị ứng trước đây và những loại thuốc hiện đang dùng.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC
Việt Báo (Theo SK&ĐS)
Vai trò tá dược đối với tác dụng của thuốc
TT - Đa số tân dược có cùng một hoạt chất và hàm lượng như nhau, nhưng khi sử dụng chúng có tác dụng không như nhau, tại sao vậy?
Tại vì thuốc chính gốc, thuốc có nguồn gốc từ các công ty đã đi tiên phong về mặt phát minh tỏ ra hữu hiệu hơn thuốc nhái; vì muốn giữ độc quyền, họ chỉ công bố thành phần hoạt chất chính (chất có tác dụng chữa bệnh) và đã giấu đi một hay vài chất khác nữa, trong nghề gọi là tá dược. Tá dược là một chất phụ gia, được dùng trong công nghệ sản xuất dược phẩm để ổn định về mặt vật lý học, hóa học, sinh học cũng như về mặt vi trùng học...
Tá dược chẳng những góp phần ổn định các dạng thuốc mà còn giúp đưa các hoạt chất đi vào những nơi cần thiết, giúp phát huy tác dụng đúng theo ý muốn của nhà sản xuất. Khi được dùng riêng biệt, tá dược không có tác dụng chữa bệnh.
Dược sĩ NGUYỄN ĐÌNH TỌAI
(Công ty dược phẩm Vaxupharm)
Những điều cần biết về Chất phụ gia thực phẩm!!!!!!
________________________________________
Các loại phụ gia thực phẩm, những tác dụng tích cực và nguy hại đến sức khỏe con người... là một số thông tin cần thiết với người nội trợ.

Phụ gia thực phẩm là gì?

- Phụ gia thực phẩm là một chất có hay không có giá trị dinh dưỡng, không được tiêu thụ thông thường như một thực phẩm và không được sử dụng như một thành phần của thực phẩm.

- Phụ gia thực phẩm là một chất chủ ý bổ sung vào thực phẩm để giải quyết mục đích công nghệ trong sản xuất, chế biến, bao gói, bảo quản, vận chuyển thực phẩm, nhằm cải thiện kết cấu hoặc đặc tính kỹ thuật của thực phẩm đó.

- Phụ gia thực phẩm tồn tại trong thực phẩm với một giới hạn tối đa cho phép đã được quy định.

Các loại phụ gia thực phẩm thường dùng:

1. Chất điều chỉnh độ acid
2. Chất điều vị
3. Chất ổn định
4. Chất bảo quản
5. Chất chống đông vón
6. Chất chống oxy hóa
7. Chất chống tạo bọt
8. Chất độn
9. Chất ngọt tổng hợp
10. Chế phẩm tinh bột
11. Enzym
12. Chất khí đẩy
13. Chất làm bóng
14. Chất làm dày
15. Chất làm ẩm
16. Chất làm rắn chắc
17. Chất nhũ hóa
18. Phẩm màu
19. Chất tạo bọt
20. Chất tạo phức kim loại
21. Chất tạo xốp
22. Chất xử lý bột
23. Hương liệu

Các tác dụng tích cực của phụ gia thực phẩm

Nếu sử dụng đúng loại, đúng liều lượng, các phụ gia thực phẩm có tác dụng tích cực:

1. Tạo được nhiều sản phẩm phù hợp với sở thích và khẩu vị của người tiêu dùng.

2. Giữ được chất lượng toàn vẹn của thực phẩm cho tới khi sử dụng.

3. Tạo sự dễ dàng trong sản xuất, chế biến thực phẩm và làm tăng giá trị thương phẩm hấp dẫn trên thị trường.

4. Kéo dài thời gian sử dụng của thực phẩm.

Những nguy hại của phụ gia thực phẩm

Nếu sử dụng phụ gia thực phẩm không đúng liều lượng, chủng loại nhất là những phụ gia không cho phép dùng trong thực phẩm sẽ gây những tác hại cho sức khỏe:

1. Gây ngộ độc cấp tính: Nếu dùng quá liều cho phép.

2. Gây ngộ độc mạn tính: Dù dùng liều lượng nhỏ, thường xuyên, liên tục, một số chất phụ gia thực phẩm tích lũy trong cơ thể, gây tổn thương lâu dài.

Thí dụ: Khi sử dụng thực phẩm có hàn the, hàn the sẽ được đào thải qua nước tiểu 81%, qua phân 1%, qua mồ hôi 3% còn 15% được tích luỹ trong các mô mỡ, mô thần kinh, dần dần tác hại đến nguyên sinh chất và đồng hóa các aminoit, gây ra một hội chứng ngộ độc mạn tính: ăn không ngon, giảm cân, tiêu chảy, rụng tóc, suy thận mạn tính, da xanh xao, động kinh, trí tuệ giảm sút.

3. Nguy cơ gây hình thành khối u, ung thư, đột biến gen, quái thai, nhất là các chất phụ gia tổng hợp.

4. Nguy cơ ảnh hưởng tới chất lượng thực phẩm: phá huỷ các chất dinh dưỡng, vitamin...

Quy định về sử dụng phụ gia thực phẩm

1. Chỉ được phép sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh tại thị trường Việt Nam các phụ gia thực phẩm trong “danh mục” và phải được chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm của cơ quan có thẩm quyền.

2. Việc sử dụng phụ gia thực phẩm trong danh mục trong sản xuất, chế biến, xử lý, bảo quản, bao gói và vận chuyển thực phẩm phải thực hiện theo “Quy định về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm của Bộ Y tế”.

3. Việc sử dụng phụ gia thực phẩm trong danh mục phải bảo đảm:

- Đúng đối tượng thực phẩm và liều lượng không vượt quá giới hạn an toàn cho phép.

- Đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, vệ sinh an toàn quy định cho mỗi chất phụ gia.

- Không làm biến đổi bản chất, thuộc tính tự nhiên vốn có của thực phẩm.

4. Các chất phụ gia thực phẩm trong "Danh mục lưu thông trên thị trường" phải có nhãn đầy đủ các nội dung theo quy định.

5. Yêu cầu đối với cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm: Trước khi sử dụng một phụ gia thực phẩm cần chú ý xem xét:

- Chất phụ gia có nằm trong “Danh mục” hay không?

- Chất phụ gia có được sử dụng với loại thực phẩm mà cơ sở định sử dụng hay không?

- Giới hạn tối đa cho phép của chất phụ gia đó đối với thực phẩm là bao nhiêu? (mg/kg hoặc mg/lít)

- Phụ gia đó có phải dùng cho thực phẩm hay không? Có bảo đảm các quy định về chất lượng vệ sinh an toàn, bao gói, ghi nhãn theo quy định hiện hành không?

Theo Giáo dục và thời đại

Kết luận: Chất phụ gia ,tá dược, chất bảo quản …người TD không nên dùng ngay cả những loại nhà nước cho phép vì chúng đi ngược với thiên nhiên và gây hại cho cơ thể…
8/8/2011 NVT

[justmevn]

Cho đóng góp tí. Muối có phải là phụ gia và chất bảo quản không? Vì muối không phải là thực phẩm.

Thực phẩm chức năng đáp ứng vấn đề thiếu hụt chất nào đó khiến gây ra một căn bệnh nào đó. Khi có bệnh thì phải dùng. Cám gạo trong gạo lức cũng có thể xem là một loại thực phẩm chức năng. Vấn đề là tránh dùng loại chế biến, sản xuất công nghiệp. Còn thực phẩm chức năng càng gần tự nhiên thì nên dùng. Chẳng hạn, không dùng bột lô hội mà dùng thẳng lá lô hội tươi, rồi trái nhàu; không dùng canh dưỡng sinh dạng gói thì tự nấu từ nguyên liệu tươi, v.v...

Nếu người ta bị bệnh liên quan tới việc thiếu những chất không có trong gạo lứt thì bảo người ta nhai gạo lứt tới tết cũng chẳng khỏi bệnh, mà còn bị thiếu chất trầm trọng nữa.