Axit Và Kiềm, hay triết lý âm dương dưới quan điểm y học phương Tây Tùy chọn

[Thelast]

Herman Aihara
Phạm Đức Cẩn biên dịch







Axit Và Kiềm

Cẩm nang Thực Dưỡng








Trung tâm Thực Dưỡng George Ohsawa
Oroville, California

[Thelast]

Có hai hợp chất được hoà tan trong huyết tương. Một là sodium bicarbonate (NaHCO3) và một là carbonic acid (H2CO3) (axit dễ bay hơi). Nếu ta tăng thêm lượng axit carbonic, thì máu nhiễm axit. Nhưng nếu ta thở sâu và nhanh trong vòng hai, ba phút thì nồng độ CO2 trong phổi sẽ giảm, tạo cho phổi đào thải CO2 ra khỏi máu. Có nghĩa rằng H2CO3 trong máu bị mất CO2 và trở thành H2O. Và thế là máu trở thành ít axit hơn kiềm.

Còn một cách khác để cơ thể ngăn chặn việc tăng axit qua chất điều hoà máu (blood buffer). Đây là hỗn hợp giữa axit yếu và muối của ba-dơ mạnh. Chất này giữ pH không cho dao động đến mức cực điểm và chống lại thay đổi hàm lượng của ion hydro. Còn có nhiều điều nữa nói về chất này. Theo Cannon, tác giả của ấn phẩm “Sự khôn ngoan của cơ thể”:

Nếu một axit dễ bay hơi như hydrochloric acid (HCl), hoặc Lactic acid (được đặc trưng bởi nhóm HL) được đưa vào máu; axit này sẽ kết hợp với Na trong sodium carbonate và giải phóng carbone dioxide theo phương trình sau:

HCl + NaHCO3 = NaCl + H2O + CO2

hay là HL + NaHCO3 = NaL + H2O + CO2

(Ghi chú: NaL, một loại kiềm, là biến chất của của HL, một loại axit).

NaCl là muối ăn thông thường, trung tính, không độc hại. H2O và CO2 tạo ra carbonic acid (H2CO3) quen thuộc, dễ bay hơi. Khi bổ sung axit mạnh như HCl hoặc HL sẽ làm máu tạm thời nhiễm axit, do việc gia tăng carbonic acid. Như chúng ta đã biết, bất cứ khi nào tăng CO2 thì trung tâm hô hấp bị kích thích; kết quả là tăng nhanh nhịp thở để thải bỏ axit dư thừa - Cả hai được sinh ra do việc hoán vị từ NaHCO3 như nêu trong phương trình trên. Bây giờ CO2 gia tăng, vì NaHCO3 đã bị giảm. Ngay sau khi carbon dioxide (CO2) dư thừa bị thải ra ngoài (qua phổi), thì tỉ lệ bình thường giữa H2CO3 với NaHCO3 dần dần trở lại; phản ừng bình thường của máu được khôi phục và phổi thôi không thở sâu nữa.

Trong tình huống nêu trên, cho thấy Natri bicarbonade (NaHCO3) có trong huyết tương đã giúp bảo vệ máu tránh khỏi sự gia tăng đáng kể lượng axit dư thừa trong máu. Vì có khă năng điều hoà này, nên NaHCO3 được gọi là chất xúc tác. Còn có thêm loại muối điều hoà nữa nằm trong máu, đặc biệt là huyết cầu đỏ - là alkaline sodium phosphate (Na2HPO4).

Khi lượng axit gia tăng trong máu, thì không chỉ có sodium bicarbonate “Điều hoà”, mà cả alkaline sodium phosphate cũng tham gia, như được nêu trong phương trình sau:

Na2HPO4 + HCl = NaH2PO4 + NaCl

Một lần nữa lưu ý rằng, muối ăn thông thường (NaCl) đựơc tạo ra, và cả axit sodium phosphate cũng mới được tạo ra. Điều mới xuất hiện, đó là cả kiềm và acid sodium phosphate đều là chất trung tính.

Axit mạnh HCl đã bị thay đổi như thấy trong phương trình; vì vậy không làm thay đổi phản ứng của máu ở mức độ quan trọng - bằng cách biến đổi kiềm, thành dạng axit phosphate. Tuy vậy, acid phosphate có phản ứng axit nhẹ và không được tích tụ trong hệ thống chất dịch. Không giống như acid carbonic, đây là thứ axit không dễ bay hơi, do vậy không thể thở ra ngoài được. Trường hợp này, thận đóng vai trò trong việc hạn chế sự giao động của axit và kiềm trong máu.

Nếu lượng axit (không dễ bay hơi) gia tăng, thì hậu quả sẽ là không thở được và axit sẽ xuất hiện trong máu; sẽ xuất hiện mối nguy hiểm, đó là các chất ba-dơ có cố định trong muối máu, nhất là Na (sodium) có thể bị đào thải qua thận, và cơ thể bị mất (Na). Trường hợp này, cần lưu ý rằng ammonia (NH3), đây là chất kiềm có thể được sử dụng để trung hoà axit (ở vị trí của Na). Ammonia là sản phẩm phế thải của quá trình tổng hợp; nó biến đổi thành chất trung tính- nước tiểu, và bị đào thải. Tuy nhiên, mất những ba-dơ cố định như Na, Ca và K là điều đe doạ, vì muối ammoniac được tạo ra sẽ đi vào máu rồi đi qua thận.