Bài học từ cá hồi Tùy chọn

[Thelast]

1. Đừng bao giờ bận tâm đến những điều không quan trọng

Tháng giêng, năm 1961

Tạp chí “Thời báo” ở Mỹ đã viết:

Mối bận tâm là gì?
Là chẳng có tiền.
Có tiền là gì?
Là chẳng bận tâm.

Khi lần đầu tới Mỹ, có một câu nói gây nhiều ấn tượng với tôi là “Đừng bao giờ bận tâm” - Nó làm tôi không thể hiểu nổi. Sau khi sống ở đây 10 năm, cuối cùng tôi nhận ra là nó bao trùm lên ý nghĩ của phần đông dân Mỹ. Đấy là đất nước của “không bao giờ bận tâm”.

Động lực thúc đẩy mạnh mẽ nhất trong đời sống Mỹ là vấn đề cái được gọi là đồng tiền - có nhiều người may mắn sau khi nhập cư ở đây đã kiếm được nhiều tiền và tận hưởng cuộc sống với nó - Do sự giầu có cực kỳ về tài sản phần đông họ phán xét sự việc theo giác quan và tình cảm. Do mọi người đều ứng xử thông qua cảm quan và các điều kiện tiền lệ mà đồng tiền cùng sự mạo hiểm đã tạo nên những người hùng ở đất nước này.

Điều đó dẫn đến kết quả là phải làm thế nào để kiếm ra tiền và làm thế nào để tạo dựng một đời sống sung túc thoải mái, và những điều này đã trở thành những mục đích chính của nền giáo dục.

Trái lại “vô sản” là một khái niệm đặc trưng của người phương Đông cổ, nền giáo dục của họ ngay từ đầu đã nhắm vào việc vươn tới điều phân định cao nhất đó là “satori” (giác ngộ) thông qua sự hiểu biết về trật tự vũ trụ - Tư tưởng này thống trị cho đến khi nền văn minh Tây phương kéo theo vật chất và khoa học công nghệ thâm nhập vào.

Chín mươi năm về trước, người Nhật thường dùng những bảng gỗ có tranh in rất đẹp để bọc hàng xuất khẩu thực phẩm như giấy in để bọc. Người châu Âuthực sự đã ngạc nhiên bởi họ rất trân trọng những tờ giấy bọc hàng hoá. Người Nhật lại có một thái độ khác về mọi giá trị, không phải do thiếu nhận thức nghệ thuật, mà do họ biết thế giới là vô thường, nay trẻ mai già, cái đẹp dần đi xa. Đó là lý do họ gọi những bức tranh gỗ bọc hàng của họ là những bức tranh về một cuộc đời trôi nổi. Với họ mọi thứ vật chất tuy đẹp đẽ nhưng không phải là tài sản.

Cùng thời đó ở Pháp Pasteur đã phát minh ra công nghệ lên men rượu và bia (1877), theo đó phương pháp của ông được mang tên phương pháp Pasteur, mà thực ra kỹ thuật này đã từng được sử dụng hàng trăm năm trước đó ở Nhật để tạo ra rượu nếp (sake) - Người sáng chế bị lãng quên - không có tên tuổi, vì sao vậy?

Cách đây không xa lắm bác sĩ người Anh Fleming phát hiện ra kháng sinh penicilin trong phòng thí nghiệm của mình và chứng tỏ rằng nó có thể tiêu diệt vi trùng. Từ đó người ta đã bắt đầu sản xuất penicilin. Nó được gọi là thứ dược phẩm kỳ lạ và đã gây nhiều ảnh hưởng đến mức có hàng tá dược phẩm khác trong họ kháng sinh được sản xuất từ nó. Nhưng người ta đâu có biết rằng ở Nhật Bản chính loại penicilin này đã được dùng khi ướp cá khô vậy mà không ai biết đến tên người đã nghĩ ra nó. Vì sao vậy?

Lý do rất đơn giản - Người phương Đông xa xưa không quan tâm đến những phát minh vật chất mặc dù nó có tính chất hữu hiệu. Họ chỉ quan tâm về quan niệm sống - trạng thái tinh thần cao nhất, để đạt giác ngộ trong các Thiền viện, họ chỉ cảm phục những ai giảng dạy về Đạo, phương pháp Thiền, đến con đường giải thoát, hay niết bàn.

Hai quan điểm khác biệt đã dẫn đến hai chiều hướng văn minh khác nhau: Văn minh phương Tây và văn minh phương Đông.

Trong khi khoa học nghiên cứu vật chất và đạt đến mức “không còn vấn đề gì” còn tôn giáo nói về tư tưởng và đạt tới trạng thái “Tâm không”.

Người phương Tây sẽ không chấp nhận “tâm không” và không bao giờ chịu xóa bỏ các cuộc thử bom hạt nhân. Người phương Đông theo sự hiểu biết về trật tự vũ trụ của mình thì chỉ nói: “Mọi thứ có bắt đầu thì có kết thúc” - văn minh có bắt đầu thì sẽ có kết thúc, vấn đề là sớm hay muộn. Đừng bận tâm! chân lý của chúng ta về sự sống đích thực trong vô tận sẽ sống mãi.

Những nhà tư tưởng phương Tây mang tính chất phá hủy, phân tích, chắc chắn phải học từ tâm trí phương Đông có tính cách xây dựng, tổng quan - cho một thế giới bấp bênh bên bờ tự phá hủy. Sự sống có thể biến mất trong một tia chớp.

[Thelast]

2. Lời chào từ các vị lãnh đạo

Tháng 3 năm 1961, thành phố Niu-Oóc

Có một cảm giác kỳ lạ mà tôi rất trân trọng khi được đón tiếp hoan nghênh trong những chuyến đi châu Âunhư một lãnh tụ của phong trào Ohsawa - Tôi được các bạn tin cậy, nhưng tôi sợ rằng tôi không thể đảm đương được trách nhiệm lớn lao này bằng sự thông minh và trạng thái tâm thức cao đẹp trước yêu cầu của công việc. Tôi lo mình sẽ làm điều gì đó làm chậm lại hoặc ngáng trở sự phát triển của phong trào Ohsawa - một phong trào mang tính cách mạng chân thực nhất, cao cấp nhất trên mọi lĩnh vực: khoa học, kinh tế, giáo dục, tôn giáo, y học và chính trị - Tôi nghĩ lãnh tụ của phong trào Ohsawa phải là một con người kiệt xuất, mà tôi lại không phải là con người như vậy.

Tôi chỉ thấy một con đường cộng tác cùng làm việc, mỗii người trong chúng ta cộng tác cùng những người khác và làm những điều tốt đẹp nhất chúng ta có thể làm để hợp tác chung sức trong công việc to lớn này cho phong trào Ohsawa. Tôi là một người không có gì đặc biệt, cùng sự cộng tác và giúp đỡ của các bạn có lẽ chúng ta sẽ tiến lên.

Với lý do này, tôi mong có sự ủng hộ và phê bình của tất cả các bạn theo phương cách làm cho mọi công việc của phong trào được sắp đặt và tổ chức. Các bạn hãy phát biểu với sự cởi mở, hãy nói cho chúng tôi biết những sai lầm mà chúng tôi đã phạm phải, và hãy bảo chúng tôi cách khắc phục sửa chữa - Hãy làm cho phong trào và mọi thành viên có được lợi ích từ sự đóng góp của bạn. Nó có thể hơn là của chúng tôi - Dù sao chúng tôi luôn cần sự giúp đỡ của các bạn - Hãy tiếp xúc với bất cứ ai hoặc tất cả chúng tôi để đóng góp và phê bình - Chúng tôi sẽ tiếp thu mọi ý kiến của các bạn.

Tháng 9 - 1952, một chàng trai Nhật đến San Francisco - Anh ta độc thân, không có bạn bè và người thân, chỉ có thể nói bập bõm vài câu tiếng Anh - Nhưng thế cũng đủ, anh ta tỏ ra rất hạnh phúc trong trạng thái như vậy, anh ta không hề lo lắng gì về tương lai - có thể cảm nhận sự hạnh phúc và tự do này qua bữa ăn của anh ta và khái niệm về vòng xoắn trôn ốc của trật tự vũ trụ.

Tám năm sau anh ta chuyển sang sống trong cộng đồng người Hà Lan và rời bỏ New York vào 9 -1960. Anh ta cưới vợ người Hà Lan và sinh được hai đứa con. Nhiều người bạn đã xa anh ta, nhưng anh ta cũng có những người bạn châu Âumới - Điều gì đã xảy ra với chàng trai này sau đó? Người chỉ mới đến San Francisco vài năm trước? Cha mẹ anh ta, vợ anh ta và cả hai đứa con anh ta đều đã chết.

Chàng trai đã hạnh phúc nhớ lại những ký ức của 8 năm qua. Kỷ niệm đã gây sự xúc động.

Ký ức ư? Ký ức là cái gì? Ký ức là phi thời gian, phi không gian - Ký ức có thể gợi nhớ lại bất cứ lúc nào, nơi nào - già và trẻ, cũ và mới đều là một - Ký ức có ở mọi nơi dù ở Nhật Mỹ hay châu Âu. Cơ cấu cơ học của ký ức mới kỳ diệu làm sao - chúng ta sống trong đại dương ký ức, ký ức tồn tại mọi lúc mọi nơi, thông suốt và hiện diện vô biên. “Thượng đế đã sáng tạo ra loài người trong sự tưởng tượng riêng của Ngài”. Chúng ta đọc, và tưởng tượng là ký ức. Con người hình thành và phát triển trong bụng mẹ nương theo sự tưởng tượng này - và có thể nói rằng, con người có ký ức có hoạch định sẵn cho sự phát triển. Nhưng mọi thứ đều có ký ức - từ cây cỏ, sỏi đá đất nước cho đến động vật, từ nguyên tử cho đến hành tinh - hết thảy đều có ký ức. Nhưng cái gọi là ký ức và sự ghi nhớ thông qua giáo dục và kinh nghiệm thì không phải là ký ức - đấy chỉ là sự vọng chiếu, một ảo ảnh. Đó chỉ là một kiểu dạng gợi nhớ vọng lại và nó phụ thuộc vào cảm tính, và tri giác. Nó khác nhau ở từng người tuỳ thuộc vào khả năng, sự rèn luyện và trí óc thông minh... Nó không phải là ký ức thực sự. Chúng ta càng sống lâu trong ký ức, trong Alạiza thức, chúng ta càng khoẻ mạnh, hạnh phúc và tự do. Gợi nhớ lại Alạiza thức, sống trong ký ức là sống trong hạnh phúc. Hành động thông qua ký ức thì được tự do. Sống trong Alạiza thức thì mạnh khoẻ.

Tôi đã làm gì ở châu Âu? Trong vòng 5 tháng tôi đã gặp gỡ nhiều bạn Thực Dưỡng, đến nhiều nhà hàng Thực Dưỡng tuyệt đẹp ở Bỉ, Pháp, ý, Đức, Thuỵ sĩ và Anh quốc. Nhà máy Thực Dưỡng Lima sản xuất 3 tấn mỳ ống và mỳ sợi lứt mỗi ngày - Viện điều dưỡng Cerez đầy ắp những bệnh nhân “bệnh viện trả về”. Những nhà ăn Au Riz Dore và Longue Vie ngày càng làm cho con người mạnh khoẻ và hạnh phúc hơn. Tham quan tiến trình rầm rộ này ở châu Âumà có thể tin tưởng rằng Thực Dưỡng sẽ còn phát triển ở Mỹ Quốc. Nhưng điều này chưa phải là điều mà tôi nhận ra từ châu Âu.

Sau khi tôi tìm hiểu ở Trung Hoa, một thiền sư thời xưa ở Nhật đã nói: “Điều mà tôi học được ở Trung Hoa là mắt nằm ngang và mũi nằm dọc”. Và đây cũng là điều mà tôi nhận được sau 5 tháng ở Âu châu.

Người Mỹ và người Âu viết tên và địa chỉ của họ bắt đầu từ bản thân cho tới quốc gia. Người Nhật trái lại viết từ quốc gia cho tới bản thân:

Kiểu phương Tây ---------------------- Kiểu Nhật

Tên: Herman Aihara ---------------------- Nước Nhật

Đường 96, quận 44 ---------------------- TP. Tokyo, quận Katushika

TP. New York ---------------------- Đường Tateishi

Nước Mỹ ---------------------- Số nhà 341

Trái đất (điều này cần viết cho tương lai) Tên: Herman Aihara

Nó đến từ sự khác nhau trong suy nghĩ - phương Tây nghĩ tới bản thân trước, đến từng phần, từ đơn nguyên đi tới tổng thể - Đó là lý do vì sao khoa học phương Tây kết cục luôn gặp sự rắm rối khi nó hướng đích chân lý nằm trong một tương lại bất tận. Tư tưởng phương Đông thì trái lại - Nó bắt đầu từ tổng thể, từ cái phi cá nhân, từ chân lý và phóng chiếu soi rọi cho từng cá nhân, từng đơn nguyên, mảnh phần - có nghĩa là theo chiều hướng suy giảm, buông xả - tư tưởng phương Đông nắm câu trả lời trước sau đó ứng dụng nó cho từng trường hợp cụ thể.

Mỗi phương pháp luận đều có lợi thế và bất cập của riêng nó - Nếu cả hai phương pháp luận được kết hợp và thấu hiểu, thì một nền khoa học mới và một nền văn minh mới sẽ ra đời - chỉ có sự kết hợp như vậy mới giải quyết nổi cơn khủng hoảng nhân loại của chúng ta.

Đó là những điều tôi nhận được sau chuyến đi châu Âu.