Bài học từ cá hồi Tùy chọn

[Thelast]

1. Đừng bao giờ bận tâm đến những điều không quan trọng

Tháng giêng, năm 1961

Tạp chí “Thời báo” ở Mỹ đã viết:

Mối bận tâm là gì?
Là chẳng có tiền.
Có tiền là gì?
Là chẳng bận tâm.

Khi lần đầu tới Mỹ, có một câu nói gây nhiều ấn tượng với tôi là “Đừng bao giờ bận tâm” - Nó làm tôi không thể hiểu nổi. Sau khi sống ở đây 10 năm, cuối cùng tôi nhận ra là nó bao trùm lên ý nghĩ của phần đông dân Mỹ. Đấy là đất nước của “không bao giờ bận tâm”.

Động lực thúc đẩy mạnh mẽ nhất trong đời sống Mỹ là vấn đề cái được gọi là đồng tiền - có nhiều người may mắn sau khi nhập cư ở đây đã kiếm được nhiều tiền và tận hưởng cuộc sống với nó - Do sự giầu có cực kỳ về tài sản phần đông họ phán xét sự việc theo giác quan và tình cảm. Do mọi người đều ứng xử thông qua cảm quan và các điều kiện tiền lệ mà đồng tiền cùng sự mạo hiểm đã tạo nên những người hùng ở đất nước này.

Điều đó dẫn đến kết quả là phải làm thế nào để kiếm ra tiền và làm thế nào để tạo dựng một đời sống sung túc thoải mái, và những điều này đã trở thành những mục đích chính của nền giáo dục.

Trái lại “vô sản” là một khái niệm đặc trưng của người phương Đông cổ, nền giáo dục của họ ngay từ đầu đã nhắm vào việc vươn tới điều phân định cao nhất đó là “satori” (giác ngộ) thông qua sự hiểu biết về trật tự vũ trụ - Tư tưởng này thống trị cho đến khi nền văn minh Tây phương kéo theo vật chất và khoa học công nghệ thâm nhập vào.

Chín mươi năm về trước, người Nhật thường dùng những bảng gỗ có tranh in rất đẹp để bọc hàng xuất khẩu thực phẩm như giấy in để bọc. Người châu Âuthực sự đã ngạc nhiên bởi họ rất trân trọng những tờ giấy bọc hàng hoá. Người Nhật lại có một thái độ khác về mọi giá trị, không phải do thiếu nhận thức nghệ thuật, mà do họ biết thế giới là vô thường, nay trẻ mai già, cái đẹp dần đi xa. Đó là lý do họ gọi những bức tranh gỗ bọc hàng của họ là những bức tranh về một cuộc đời trôi nổi. Với họ mọi thứ vật chất tuy đẹp đẽ nhưng không phải là tài sản.

Cùng thời đó ở Pháp Pasteur đã phát minh ra công nghệ lên men rượu và bia (1877), theo đó phương pháp của ông được mang tên phương pháp Pasteur, mà thực ra kỹ thuật này đã từng được sử dụng hàng trăm năm trước đó ở Nhật để tạo ra rượu nếp (sake) - Người sáng chế bị lãng quên - không có tên tuổi, vì sao vậy?

Cách đây không xa lắm bác sĩ người Anh Fleming phát hiện ra kháng sinh penicilin trong phòng thí nghiệm của mình và chứng tỏ rằng nó có thể tiêu diệt vi trùng. Từ đó người ta đã bắt đầu sản xuất penicilin. Nó được gọi là thứ dược phẩm kỳ lạ và đã gây nhiều ảnh hưởng đến mức có hàng tá dược phẩm khác trong họ kháng sinh được sản xuất từ nó. Nhưng người ta đâu có biết rằng ở Nhật Bản chính loại penicilin này đã được dùng khi ướp cá khô vậy mà không ai biết đến tên người đã nghĩ ra nó. Vì sao vậy?

Lý do rất đơn giản - Người phương Đông xa xưa không quan tâm đến những phát minh vật chất mặc dù nó có tính chất hữu hiệu. Họ chỉ quan tâm về quan niệm sống - trạng thái tinh thần cao nhất, để đạt giác ngộ trong các Thiền viện, họ chỉ cảm phục những ai giảng dạy về Đạo, phương pháp Thiền, đến con đường giải thoát, hay niết bàn.

Hai quan điểm khác biệt đã dẫn đến hai chiều hướng văn minh khác nhau: Văn minh phương Tây và văn minh phương Đông.

Trong khi khoa học nghiên cứu vật chất và đạt đến mức “không còn vấn đề gì” còn tôn giáo nói về tư tưởng và đạt tới trạng thái “Tâm không”.

Người phương Tây sẽ không chấp nhận “tâm không” và không bao giờ chịu xóa bỏ các cuộc thử bom hạt nhân. Người phương Đông theo sự hiểu biết về trật tự vũ trụ của mình thì chỉ nói: “Mọi thứ có bắt đầu thì có kết thúc” - văn minh có bắt đầu thì sẽ có kết thúc, vấn đề là sớm hay muộn. Đừng bận tâm! chân lý của chúng ta về sự sống đích thực trong vô tận sẽ sống mãi.

Những nhà tư tưởng phương Tây mang tính chất phá hủy, phân tích, chắc chắn phải học từ tâm trí phương Đông có tính cách xây dựng, tổng quan - cho một thế giới bấp bênh bên bờ tự phá hủy. Sự sống có thể biến mất trong một tia chớp.

[Thelast]

8. Biến chuyển tâm lý

Tháng 6, năm 1971

Khi chúng ta có thể biến chuyển thế giới thực vật sang thế giới động vật, các tế bào, hệ thần kinh, các hooc môn, và các cơ quan đều phát triển. Nếu các hệ thống này duy trì một trạng thái thường xuyên tốt đẹp, chúng ta có sức khoẻ. Nói cách khác, sức khoẻ không là cái gì khác ngoài sự duy trì tốt đẹp thường xuyên của các tổ chức cơ quan con người, của sự tiến hóa trao đổi chất và máu huyết lưu thông ngay cả ở trạng thái điều kiện sống ở xích đạo... sự bền bỉ thể chất này là nền tảng của sự biến chuyển cơ thể và sinh học.

Nhưng đó chỉ là ban đầu vì khả năng biến chuyển thể chất và sinh học chưa đủ để khẳng định về sức khoẻ - con người cần có biến chuyển các cảm xúc, tình cảm và cảm tính. Biến chuyển mọi sự căm thù và độc tài thành tình yêu và sự chân thành. Sự biến chuyển này được đạt tới thông qua tất cả các trạng thái phán đoán siêu thức của chúng ta. Vậy trí phán đoán nào bao trùm sự biến chuyển sinh học và thể chất? Đó là trí phán đoán máy móc, mù quáng - mức thấp nhất, khi trí phán đoán mù quáng trở nên rõ ràng và chính xác dần chúng ta sẽ có sức khoẻ và dần biểu lộ trí phán đoán siêu nhiên. Trí phán đoán thấp kém và siêu nhiên là mặt trước và mặt sau của cùng cái Một thống nhất. Thực Dưỡng có thể coi là một con đường của sự sống làm cho trí phán đoán bậc thấp trở nên mạnh mẽ và rõ ràng - Khi chúng ta có một trí phán đoán mù quáng mạnh mẽ theo bản năng chúng ta sẽ biểu lộ dần trí phán đoán siêu nhiên vốn có sẵn trong ta.

Chúng ta càng sống lâu, chúng ta càng thiết lập sự thay đổi lớn lao về thể chất và sinh học, nhưng sự biến đổi về cảm tính là rất khó - Vì sao? Có lẽ với tôi là do trí phán đoán bậc thấp còn chưa đủ rõ ràng.

Chúng ta làm thế nào để gia tăng trí phán đoán bậc thấp? Hãy cố giữ các hiệu quả của cuộc sống bạn ở mức cao bằng cách nhận ít và cho nhiều - Chúng ta làm thế nào để biểu lộ trí phán đoán cao cấp. Hãy rèn luyện sự biến chuyển cảm xúc của bạn càng nhiều càng tốt.

Sau đây là vài lời khuyên để bạn biến chuyển cảm xúc: có một người đàn bà rất phiền muộn rằng người ta không thích cô ta vì cô ta rất năng nổ, cởi mở, hào hiệp và làm việc cật lực. Người ta bảo rằng cô ta quá dương, làm sao để cô ta thoát khỏi sự chỉ trích? ý kiến của tôi với những người như vậy nên để những người khác giúp đỡ mình - bằng cách đó bạn có thể tránh khỏi phiền phức. Có một phàn nàn khác mà tôi nghe được ở trong trại hè của chúng ta có sự căm ghét. Tôi cũng có vấn đề như vậy. Nhiều người đến nhà tôi và họ rất lười biếng. Vợ tôi là Cornellia phải mất một thời gian dài mới chấp nhận sự lười biếng của họ. Cô ghét họ và phàn nàn với tôi. Nhưng tôi bảo vợ tôi, họ lười là họ mang cái tính lười đến nhà ta để trục xuất những vận đen khỏi nhà ta. Việc trục xuất những vận đen thường xuyên như vậy sẽ đem lại hạnh phúc cho ngôi nhà.

Dịch học đã nói với chúng ta rằng đừng bao giờ cố gắng làm một cái gì hoàn thiện, hoàn mỹ mãn cả. Sự hoàn thiện mỹ mãn sẽ dẫn đến tiếp theo một sự đổ vỡ. Khi tôi khuyên một người nên đi giảng dạy. Anh ta bảo tôi: “Tôi không có khả năng dạy. Tôi có nhiều khuyết điểm, tội lỗi”. Tôi bảo anh ta: “Đây chính là cơ hội để anh giảng dạy. Hãy nói về những khuyết điểm của mình, những sai lầm của mình” con người học bài học từ những sai lầm của bạn nhiều hơn là từ những thành công của bạn.

Bất cứ khi nào bạn có vấn đề trục trặc với ai đó, đừng đi phàn nàn với người khác ngoài người đó. Hãy nói thẳng với họ trong mọi trường hợp. Khi nói chuyện trực tiếp nên tìm cách làm cho sáng tỏ những hiểu nhầm giữa các bạn, các thành kiến chỉ trích nhau. Nếu nói chuyện căng thẳng có nghĩa là bạn không thu được hiệu quả.

Nếu có ai không tán thành bạn, có nghĩa là bạn có thể đã sai. Nếu bạn hiểu kỹ điều này và đồng ý với nó, bạn sẽ không có vấn đề với mọi người.