Bài học từ cá hồi Tùy chọn

[Thelast]

1. Đừng bao giờ bận tâm đến những điều không quan trọng

Tháng giêng, năm 1961

Tạp chí “Thời báo” ở Mỹ đã viết:

Mối bận tâm là gì?
Là chẳng có tiền.
Có tiền là gì?
Là chẳng bận tâm.

Khi lần đầu tới Mỹ, có một câu nói gây nhiều ấn tượng với tôi là “Đừng bao giờ bận tâm” - Nó làm tôi không thể hiểu nổi. Sau khi sống ở đây 10 năm, cuối cùng tôi nhận ra là nó bao trùm lên ý nghĩ của phần đông dân Mỹ. Đấy là đất nước của “không bao giờ bận tâm”.

Động lực thúc đẩy mạnh mẽ nhất trong đời sống Mỹ là vấn đề cái được gọi là đồng tiền - có nhiều người may mắn sau khi nhập cư ở đây đã kiếm được nhiều tiền và tận hưởng cuộc sống với nó - Do sự giầu có cực kỳ về tài sản phần đông họ phán xét sự việc theo giác quan và tình cảm. Do mọi người đều ứng xử thông qua cảm quan và các điều kiện tiền lệ mà đồng tiền cùng sự mạo hiểm đã tạo nên những người hùng ở đất nước này.

Điều đó dẫn đến kết quả là phải làm thế nào để kiếm ra tiền và làm thế nào để tạo dựng một đời sống sung túc thoải mái, và những điều này đã trở thành những mục đích chính của nền giáo dục.

Trái lại “vô sản” là một khái niệm đặc trưng của người phương Đông cổ, nền giáo dục của họ ngay từ đầu đã nhắm vào việc vươn tới điều phân định cao nhất đó là “satori” (giác ngộ) thông qua sự hiểu biết về trật tự vũ trụ - Tư tưởng này thống trị cho đến khi nền văn minh Tây phương kéo theo vật chất và khoa học công nghệ thâm nhập vào.

Chín mươi năm về trước, người Nhật thường dùng những bảng gỗ có tranh in rất đẹp để bọc hàng xuất khẩu thực phẩm như giấy in để bọc. Người châu Âuthực sự đã ngạc nhiên bởi họ rất trân trọng những tờ giấy bọc hàng hoá. Người Nhật lại có một thái độ khác về mọi giá trị, không phải do thiếu nhận thức nghệ thuật, mà do họ biết thế giới là vô thường, nay trẻ mai già, cái đẹp dần đi xa. Đó là lý do họ gọi những bức tranh gỗ bọc hàng của họ là những bức tranh về một cuộc đời trôi nổi. Với họ mọi thứ vật chất tuy đẹp đẽ nhưng không phải là tài sản.

Cùng thời đó ở Pháp Pasteur đã phát minh ra công nghệ lên men rượu và bia (1877), theo đó phương pháp của ông được mang tên phương pháp Pasteur, mà thực ra kỹ thuật này đã từng được sử dụng hàng trăm năm trước đó ở Nhật để tạo ra rượu nếp (sake) - Người sáng chế bị lãng quên - không có tên tuổi, vì sao vậy?

Cách đây không xa lắm bác sĩ người Anh Fleming phát hiện ra kháng sinh penicilin trong phòng thí nghiệm của mình và chứng tỏ rằng nó có thể tiêu diệt vi trùng. Từ đó người ta đã bắt đầu sản xuất penicilin. Nó được gọi là thứ dược phẩm kỳ lạ và đã gây nhiều ảnh hưởng đến mức có hàng tá dược phẩm khác trong họ kháng sinh được sản xuất từ nó. Nhưng người ta đâu có biết rằng ở Nhật Bản chính loại penicilin này đã được dùng khi ướp cá khô vậy mà không ai biết đến tên người đã nghĩ ra nó. Vì sao vậy?

Lý do rất đơn giản - Người phương Đông xa xưa không quan tâm đến những phát minh vật chất mặc dù nó có tính chất hữu hiệu. Họ chỉ quan tâm về quan niệm sống - trạng thái tinh thần cao nhất, để đạt giác ngộ trong các Thiền viện, họ chỉ cảm phục những ai giảng dạy về Đạo, phương pháp Thiền, đến con đường giải thoát, hay niết bàn.

Hai quan điểm khác biệt đã dẫn đến hai chiều hướng văn minh khác nhau: Văn minh phương Tây và văn minh phương Đông.

Trong khi khoa học nghiên cứu vật chất và đạt đến mức “không còn vấn đề gì” còn tôn giáo nói về tư tưởng và đạt tới trạng thái “Tâm không”.

Người phương Tây sẽ không chấp nhận “tâm không” và không bao giờ chịu xóa bỏ các cuộc thử bom hạt nhân. Người phương Đông theo sự hiểu biết về trật tự vũ trụ của mình thì chỉ nói: “Mọi thứ có bắt đầu thì có kết thúc” - văn minh có bắt đầu thì sẽ có kết thúc, vấn đề là sớm hay muộn. Đừng bận tâm! chân lý của chúng ta về sự sống đích thực trong vô tận sẽ sống mãi.

Những nhà tư tưởng phương Tây mang tính chất phá hủy, phân tích, chắc chắn phải học từ tâm trí phương Đông có tính cách xây dựng, tổng quan - cho một thế giới bấp bênh bên bờ tự phá hủy. Sự sống có thể biến mất trong một tia chớp.

[Thelast]

37. Honda

Tháng 12, năm 1978

George Ohsawa định nghĩa về hạnh phúc như sau: “Làm bất cứ điều gì bạn thích và tận hưởng, vui thú với nó, ngày cũng như đêm, cho đến cuối đời mình, nhận biết tất cả mọi ước mơ của mình và yêu quý tất cả mọi thứ trong cuộc đời cho đến tận lúc ra đi. Cuộc sống như vậy chính là hạnh phúc”.

Phần lớn chúng ta đang tìm kiếm điều chúng ta muốn làm. Chúng ta tìm việc mà chúng ta muốn làm, rồi chúng ta thấycông việc đó chẳng phải cái chúng ta muốn. Rồi chúng ta thay đổi công việc. Chúng ta tìm người bạn đời, rồi chúng ta nhận ra người ấy chẳng phải người ta yêu, sau đó xảy ra ly dị. Cuộc đời chúng ta là cuộc tìm kiếm liên tục những điều chúng ta muốn.

Thực Dưỡng là con đường của cuộc sống mà sẽ giúp chúng ta tìm thấy cái mà chúng ta muốn và gắn bó với nó, nhận ra ước mơ kỳ diệu của mình cùng niềm vui thú vị.

Có nhiều người biết điều họ muốn và làm việc cật lực để thực hiện nó. Và nhiều nhiều trong số họ bị thất bại bởi vì họ đánh mất sức khỏe hoặc tạo ra nhiều kẻ thù trên đường đi. Rất ít người có một ước mơ kéo dài suốt đời mình. Tôi đã thấy mọt người đàn ông mà ông ấy đã có ước mơ suốt cả cuộc đời. Tên ông ta là Soichiro Honda, người thành lập công ty Mô-tô Honda. Ông ấy không biết đến Thực Dưỡng, nhưng ông ấy lớn lên trong con đường Thực Dưỡng tự nhiên và vào tuổi 16, ông ấy đã biết rõ ước mơ cả cuộc đời của mình là gì.

Ohsawa nói rằng giáo dục phổ thông làm mờ đi trực giác của chúng ta. Ông Honda chỉ có 6 năm học ở trường học. Ông học qua làm việc. Bởi vì ông không được đào tạo qua trường lớp nên mọi khái niệm của ông về cơ khí và động cơ ô tô không bị ảnh hưởng bởi người khác. Mọi suy nghĩ của ông đều tự do, phóng khoáng. Khi còn trẻ, ông đã tự sáng tạo ra một loại động cơ và sản xuất ra xe máy cỡ nhỏ. Rồi sau đó, trong suốt cả cuộc đời mình, ông tạo ra loại động cơ đốt cháy nén khí (vortex-controlled combustion engine).

Trong trường hợp của Honda, mục đích là động cơ - khi chúng ta muốn tạo lập một sức khoẻ cho mình, chúng ta phải làm việc cật lực cho điều này và có thể liên tục phạm phải sai lầm, đó là điều quan trọng - Sức khoẻ rất khó kiến tạo, ngay cả với Thực Dưỡng, thành công chỉ đến sau nhiều thất bại.

Điều này hay xảy ra với người Thực Dưỡng khi họ thất bại. Khi này cao sức khoẻ sau một vài tháng. Nó là kết quả của việc thiếu hiểu biết thấu đáo rằng con người cần phải tìm ra nguyên nhân của bệnh tật và nguồn gốc của nó - Ông Honda đã hiểu rõ điểm này để phát triển thành tựu của mình. Ông nói rằng: “Nguyên nhân của thành công là giải quyết được từ nguồn gốc của nó, ví dụ về vấn đề ô nhiễm môi trường với xe máy, nó có thể gây vấn đề nghiêm trọng cho thế giới, với ô tô Honda chúng tôi tìm cách giải quyết khí thải ngay trong lòng động cơ - Chúng tôi biết rằng vấn đề ô nhiễm chỉ được giải quyết khi nó được làm sạch ngay trong lòng ô tô trước khi tống ra ngoài. Chúng tôi thay đổi tiến trình đốt cháy trong động cơ và phát triển hệ động cơ CVCC. Trung tâm nghiên cứu môi trường Hoa Kỳ cho rằng loại động cơ của chúng tôi có thể đạt tiêu chuẩn môi trường trong sạch nên không cần tới các thiết bị chế biến khí thải theo sau - Một thành công như vậy có liên quan tới triết học về sự tìm kiếm giải pháp chống ô nhiễm môi trường tận gốc.

Có một điều buồn cười là các hãng ô tô lớn như Ford và GMC không hề chịu thay đổi thái độ của họ để cải tạo động cơ ô tô của họ, ngay cả khi Honda đã thành công.

Điều này càng cần nghiên cứu hơn trong lĩnh vực Y học. Thực phẩm rõ ràng cung cấp sự sống, cho nên để có sức khoẻ hạnh phúc đầu tiên phải chú ý đến bữa ăn. Y học phương Tây chỉ quan tâm đến chữa trị triệu chứng, chủ yếu thông qua phẫu thuật, các giáo sư y khoa không chỉ ngu dốt về kiến thức ăn uống, họ còn ngăn cản việc hiểu biết về ăn uống dẫn đến sức khoẻ. Họ chỉ biết protein, cholesterol, và các khoáng chất. Vấn đề hàng đầu của họ là dinh dưỡng - Thực Dưỡng và nhiều phưong pháp dưỡng sinh khác đã bị tấn công bởi các kẻ thù của cộng đồng như vậy. Nhưng dần dần, y học phương Tây cũng phải thay đổi. Người ta phải công nhận châm cứu và xoa bóp có tác dụng nhưng họ không biết vì sao lại như vậy. Một vài bác sĩ đã bắt đầu nhận ra tầm quan trọng của bữa ăn với sức khoẻ. Sự sai lầm trong việc chữa trị các căn bệnh như: ung thư, đái đường, đau tim, thần kinh đã thúc đẩy các giáo sư y khoa phải dần để ý tới nguồn gốc của các căn bệnh là bữa ăn.

Tôi tin rằng cho dù muộn, một vài người dẫn đầu Thực Dưỡng sẽ được các giáo sư y khoa tôn trọng và cộng đồng coi như một vị cứu tinh.

Chúng ta có thể học tập nhiều ở ông Honda, thông qua công việc và các động cơ của ông. Ngày phong bằng cấp cho Honda, thủ tướng Nhật Fakamasu đã nói: “Cần điều gì phải nói về Honda nữa”. Honda đã trả lời và nói lên tầm quan trọng của triết lý mà ông đã áp dụng cho công ty mình. “Tôi không biết chính xác phải làm điều gì mà tôi đã làm theo trực giác và ý thích. Vì tôi biết “Tình yêu xóa nhòa khoảng cách”. Một người phát minh một cái gì mới luôn cảm thấy thích thú, mặc dù có thể gặp nhiều khó khăn để người khác công nhận.

Câu chuyện và khó khăn của chúng ta lớn hơn là việc phát triển động cơ. Như thế niềm vui và hạnh phúc của chúng ta lớn hơn của ông Honda. Ông ta đã thực hiện giấc mơ của mình, và thành công của ông ta đến từ triết lý sự sống giống như của Oshawa. Chúng ta cần làm việc nặng nhọc để thực hiện giấc mơ của mình giống như ông Honda đã làm. Chúng ta có thể thực hiện giấc mơ lớn bởi chúng ta biết nguyên lý thống nhất, nhưng chúng ta phải làm việc vất vả hơn nhiều.