Bài học từ cá hồi Tùy chọn

[Thelast]

1. Đừng bao giờ bận tâm đến những điều không quan trọng

Tháng giêng, năm 1961

Tạp chí “Thời báo” ở Mỹ đã viết:

Mối bận tâm là gì?
Là chẳng có tiền.
Có tiền là gì?
Là chẳng bận tâm.

Khi lần đầu tới Mỹ, có một câu nói gây nhiều ấn tượng với tôi là “Đừng bao giờ bận tâm” - Nó làm tôi không thể hiểu nổi. Sau khi sống ở đây 10 năm, cuối cùng tôi nhận ra là nó bao trùm lên ý nghĩ của phần đông dân Mỹ. Đấy là đất nước của “không bao giờ bận tâm”.

Động lực thúc đẩy mạnh mẽ nhất trong đời sống Mỹ là vấn đề cái được gọi là đồng tiền - có nhiều người may mắn sau khi nhập cư ở đây đã kiếm được nhiều tiền và tận hưởng cuộc sống với nó - Do sự giầu có cực kỳ về tài sản phần đông họ phán xét sự việc theo giác quan và tình cảm. Do mọi người đều ứng xử thông qua cảm quan và các điều kiện tiền lệ mà đồng tiền cùng sự mạo hiểm đã tạo nên những người hùng ở đất nước này.

Điều đó dẫn đến kết quả là phải làm thế nào để kiếm ra tiền và làm thế nào để tạo dựng một đời sống sung túc thoải mái, và những điều này đã trở thành những mục đích chính của nền giáo dục.

Trái lại “vô sản” là một khái niệm đặc trưng của người phương Đông cổ, nền giáo dục của họ ngay từ đầu đã nhắm vào việc vươn tới điều phân định cao nhất đó là “satori” (giác ngộ) thông qua sự hiểu biết về trật tự vũ trụ - Tư tưởng này thống trị cho đến khi nền văn minh Tây phương kéo theo vật chất và khoa học công nghệ thâm nhập vào.

Chín mươi năm về trước, người Nhật thường dùng những bảng gỗ có tranh in rất đẹp để bọc hàng xuất khẩu thực phẩm như giấy in để bọc. Người châu Âuthực sự đã ngạc nhiên bởi họ rất trân trọng những tờ giấy bọc hàng hoá. Người Nhật lại có một thái độ khác về mọi giá trị, không phải do thiếu nhận thức nghệ thuật, mà do họ biết thế giới là vô thường, nay trẻ mai già, cái đẹp dần đi xa. Đó là lý do họ gọi những bức tranh gỗ bọc hàng của họ là những bức tranh về một cuộc đời trôi nổi. Với họ mọi thứ vật chất tuy đẹp đẽ nhưng không phải là tài sản.

Cùng thời đó ở Pháp Pasteur đã phát minh ra công nghệ lên men rượu và bia (1877), theo đó phương pháp của ông được mang tên phương pháp Pasteur, mà thực ra kỹ thuật này đã từng được sử dụng hàng trăm năm trước đó ở Nhật để tạo ra rượu nếp (sake) - Người sáng chế bị lãng quên - không có tên tuổi, vì sao vậy?

Cách đây không xa lắm bác sĩ người Anh Fleming phát hiện ra kháng sinh penicilin trong phòng thí nghiệm của mình và chứng tỏ rằng nó có thể tiêu diệt vi trùng. Từ đó người ta đã bắt đầu sản xuất penicilin. Nó được gọi là thứ dược phẩm kỳ lạ và đã gây nhiều ảnh hưởng đến mức có hàng tá dược phẩm khác trong họ kháng sinh được sản xuất từ nó. Nhưng người ta đâu có biết rằng ở Nhật Bản chính loại penicilin này đã được dùng khi ướp cá khô vậy mà không ai biết đến tên người đã nghĩ ra nó. Vì sao vậy?

Lý do rất đơn giản - Người phương Đông xa xưa không quan tâm đến những phát minh vật chất mặc dù nó có tính chất hữu hiệu. Họ chỉ quan tâm về quan niệm sống - trạng thái tinh thần cao nhất, để đạt giác ngộ trong các Thiền viện, họ chỉ cảm phục những ai giảng dạy về Đạo, phương pháp Thiền, đến con đường giải thoát, hay niết bàn.

Hai quan điểm khác biệt đã dẫn đến hai chiều hướng văn minh khác nhau: Văn minh phương Tây và văn minh phương Đông.

Trong khi khoa học nghiên cứu vật chất và đạt đến mức “không còn vấn đề gì” còn tôn giáo nói về tư tưởng và đạt tới trạng thái “Tâm không”.

Người phương Tây sẽ không chấp nhận “tâm không” và không bao giờ chịu xóa bỏ các cuộc thử bom hạt nhân. Người phương Đông theo sự hiểu biết về trật tự vũ trụ của mình thì chỉ nói: “Mọi thứ có bắt đầu thì có kết thúc” - văn minh có bắt đầu thì sẽ có kết thúc, vấn đề là sớm hay muộn. Đừng bận tâm! chân lý của chúng ta về sự sống đích thực trong vô tận sẽ sống mãi.

Những nhà tư tưởng phương Tây mang tính chất phá hủy, phân tích, chắc chắn phải học từ tâm trí phương Đông có tính cách xây dựng, tổng quan - cho một thế giới bấp bênh bên bờ tự phá hủy. Sự sống có thể biến mất trong một tia chớp.

[Thelast]

40. Thông điệp gửi hội nghị Thực Dưỡng bắc Mỹ

Tháng 8 - 1979

Xin chúc mừng các bạn tới đây dự hội nghị Thực Dưỡng Bắc Mỹ. Tôi tôn trọng sự cố gắng của các bạn, đặc biệt là các nhà tổ chức hội nghị và những nhà tài trợ. Tôi không thể tới dự hội nghị vì công việc riêng tư của tôi. Do đó tôi nhờ bạn tôi mang tới các bạn lời chúc mừng này.

Mùa hè năm nay tôi phải đi khắp nước Mỹ để nói chuyện về Thực Dưỡng tại 15 thành phố. Macrobiotic đang phát triển tại Mỹ. Tôi nhận ra một điều mà tôi cho là rất quan trọng. Đó là sự gia tăng ngày càng nhiều các thầy dạy Thực Dưỡng, và họ coi đó như là một nghề chuyên nghiệp. Đây là một sự phát triển, nhưng đây cũng là một dấu hiệu khởi đầu sự suy sụp của phong trào Thực Dưỡng. Khi một người bác sĩ hành nghề, nghệ thuật y học của ông ta bị suy sút. Khi mà y khoa đã trở thành nghề thì sức khoẻ không khác gì một cái để kinh doanh. Các bậc thầy Thực Dưỡng không hành nghề vì tiền nhưng khi họ bắt đầu nghĩ rằng họ là thầy thì phẩm giá của họ đã bị suy giảm.

Vậy đâu là điều kiện để trở thành một vị thầy? Đâu là sự khác biệt giữa người dạy và người học ? Thường thường người ta coi thầy là người có kinh nghiệm, có hiểu biết. Nhưng tôi còn thấy có một điều kiện khác nữa. Người thầy phải nhìn ra khuyết điểm của học trò và chỉ bảo cho học trò biết họ có thể ốm đau bất hạnh vì những khuyết điểm đó. Người thầy tốt là người thầy có thể dạy học trò cách thay đổi nhược điểm. Ohsawa là một người như vậy.

Còn về phía học trò ? Họ là người nhìn ra khuyết điểm của mình. Người nhìn ra một khuyết điểm là một người học trò sơ khởi, người nhìn ra 10 nhược điểm là một người học trò tốt, nhìn ra 100 khuyết điểm là học trò xuất sắc.

Vợ tôi Corneliasan là cô giáo tốt, cô ta có thể nhìn ngay ra khuyết điểm của học trò cô ta. Nhưng bản thân cô ta chưa phải là một học trò tốt. Khi tôi dạy cô lái xe thì cô là một học trò kém cô ta không chịu lắng nghe tôi. Tôi bảo cô sẽ có thể gặp tai nạn, và cô ta đã bị tai nạn, cô làm hỏng xe và bị què chân trong hai ngày không đi được.

Do đó tôi gửi tới các bạn thông điệp này và gửi tới tất cả các bạn học viên Thực Dưỡng đang muốn trở thành thầy. Đừng vội vã làm thầy khi bạn còn chưa là người trò tốt. Nếu bạn đã là trò tốt thì bạn mới trở thành người thầy tốt.

Khi đã hiểu biết thì không còn khái niệm thầy trò.

Chỉ còn một khái niệm là con người của tự nhiên.

Thầy và trò là khái niệm nhân tạo (tục đế) – Khi bạn giác ngộ thì những thứ trên không còn nữa.