Bài học từ cá hồi Tùy chọn

[Thelast]

1. Đừng bao giờ bận tâm đến những điều không quan trọng

Tháng giêng, năm 1961

Tạp chí “Thời báo” ở Mỹ đã viết:

Mối bận tâm là gì?
Là chẳng có tiền.
Có tiền là gì?
Là chẳng bận tâm.

Khi lần đầu tới Mỹ, có một câu nói gây nhiều ấn tượng với tôi là “Đừng bao giờ bận tâm” - Nó làm tôi không thể hiểu nổi. Sau khi sống ở đây 10 năm, cuối cùng tôi nhận ra là nó bao trùm lên ý nghĩ của phần đông dân Mỹ. Đấy là đất nước của “không bao giờ bận tâm”.

Động lực thúc đẩy mạnh mẽ nhất trong đời sống Mỹ là vấn đề cái được gọi là đồng tiền - có nhiều người may mắn sau khi nhập cư ở đây đã kiếm được nhiều tiền và tận hưởng cuộc sống với nó - Do sự giầu có cực kỳ về tài sản phần đông họ phán xét sự việc theo giác quan và tình cảm. Do mọi người đều ứng xử thông qua cảm quan và các điều kiện tiền lệ mà đồng tiền cùng sự mạo hiểm đã tạo nên những người hùng ở đất nước này.

Điều đó dẫn đến kết quả là phải làm thế nào để kiếm ra tiền và làm thế nào để tạo dựng một đời sống sung túc thoải mái, và những điều này đã trở thành những mục đích chính của nền giáo dục.

Trái lại “vô sản” là một khái niệm đặc trưng của người phương Đông cổ, nền giáo dục của họ ngay từ đầu đã nhắm vào việc vươn tới điều phân định cao nhất đó là “satori” (giác ngộ) thông qua sự hiểu biết về trật tự vũ trụ - Tư tưởng này thống trị cho đến khi nền văn minh Tây phương kéo theo vật chất và khoa học công nghệ thâm nhập vào.

Chín mươi năm về trước, người Nhật thường dùng những bảng gỗ có tranh in rất đẹp để bọc hàng xuất khẩu thực phẩm như giấy in để bọc. Người châu Âuthực sự đã ngạc nhiên bởi họ rất trân trọng những tờ giấy bọc hàng hoá. Người Nhật lại có một thái độ khác về mọi giá trị, không phải do thiếu nhận thức nghệ thuật, mà do họ biết thế giới là vô thường, nay trẻ mai già, cái đẹp dần đi xa. Đó là lý do họ gọi những bức tranh gỗ bọc hàng của họ là những bức tranh về một cuộc đời trôi nổi. Với họ mọi thứ vật chất tuy đẹp đẽ nhưng không phải là tài sản.

Cùng thời đó ở Pháp Pasteur đã phát minh ra công nghệ lên men rượu và bia (1877), theo đó phương pháp của ông được mang tên phương pháp Pasteur, mà thực ra kỹ thuật này đã từng được sử dụng hàng trăm năm trước đó ở Nhật để tạo ra rượu nếp (sake) - Người sáng chế bị lãng quên - không có tên tuổi, vì sao vậy?

Cách đây không xa lắm bác sĩ người Anh Fleming phát hiện ra kháng sinh penicilin trong phòng thí nghiệm của mình và chứng tỏ rằng nó có thể tiêu diệt vi trùng. Từ đó người ta đã bắt đầu sản xuất penicilin. Nó được gọi là thứ dược phẩm kỳ lạ và đã gây nhiều ảnh hưởng đến mức có hàng tá dược phẩm khác trong họ kháng sinh được sản xuất từ nó. Nhưng người ta đâu có biết rằng ở Nhật Bản chính loại penicilin này đã được dùng khi ướp cá khô vậy mà không ai biết đến tên người đã nghĩ ra nó. Vì sao vậy?

Lý do rất đơn giản - Người phương Đông xa xưa không quan tâm đến những phát minh vật chất mặc dù nó có tính chất hữu hiệu. Họ chỉ quan tâm về quan niệm sống - trạng thái tinh thần cao nhất, để đạt giác ngộ trong các Thiền viện, họ chỉ cảm phục những ai giảng dạy về Đạo, phương pháp Thiền, đến con đường giải thoát, hay niết bàn.

Hai quan điểm khác biệt đã dẫn đến hai chiều hướng văn minh khác nhau: Văn minh phương Tây và văn minh phương Đông.

Trong khi khoa học nghiên cứu vật chất và đạt đến mức “không còn vấn đề gì” còn tôn giáo nói về tư tưởng và đạt tới trạng thái “Tâm không”.

Người phương Tây sẽ không chấp nhận “tâm không” và không bao giờ chịu xóa bỏ các cuộc thử bom hạt nhân. Người phương Đông theo sự hiểu biết về trật tự vũ trụ của mình thì chỉ nói: “Mọi thứ có bắt đầu thì có kết thúc” - văn minh có bắt đầu thì sẽ có kết thúc, vấn đề là sớm hay muộn. Đừng bận tâm! chân lý của chúng ta về sự sống đích thực trong vô tận sẽ sống mãi.

Những nhà tư tưởng phương Tây mang tính chất phá hủy, phân tích, chắc chắn phải học từ tâm trí phương Đông có tính cách xây dựng, tổng quan - cho một thế giới bấp bênh bên bờ tự phá hủy. Sự sống có thể biến mất trong một tia chớp.

[Thelast]

44. ý nghĩa cuộc sống

Bạn đã từng đọc quyển "Cuộc tìm kiếm ý nghĩa của con người" của Vikto Frankl chưa? Tôi đã đọc nó 10 lần. Câu chuyện kể về sự sống sót của tác giả. Ông đã nhiều lần trạm chán với cái chết nhưng ông vẫn sống sót. Vì sao ông có thể vượt qua những trường hợp hiểm nguy như vậy?

Ông có một dự định cho cuộc sống, ông cần phải sống. Ông đặt một ý nghĩa cho sự sống của mình. Vì ý nghĩa đó mà ông còn sống được. Con người ốm đau và chết khi mất đi ý ghĩa cuộc sống của mình. Dự định sống của mỗi người là khác nhau. Frankl cố sống để thực hiện dự định trong tương lai.

Tạo mục đích cho riêng mình

Hàng ngày chúng ta đều kiến tạo tương lai cho mình - điều đó phụ thuộc vào dự định sống của chúng ta. Bạn cần phải tạo ý nghĩa sống cho riêng mình.

Tôi sống với mẹ đến 10 tuổi, nhưng sau đó tôi mới biết đó là mẹ nuôi, còn cha mẹ thực của tôi ở Tokyo. Sau khi về Tokyo tôi sống ở đó với cha mẹ đẻ còn mẹ nuôi tôi chết vì ung thư. Sau đó tôi vào trung học, cha mẹ tôi muốn tôi cưới vợ. Tôi đồng ý. Họ chọn vợ cho tôi theo tục lệ thời đó. Người vợ đầu của tôi sống không hợp với mẹ tôi, cô ta cảm thấy sống không hạnh phúc trong gia đình tôi và cô ta quyết định tự tử. 4 tháng sau gia đình tôi mới tìm thấy xác cô ta trên núi.

Tôi rất buồn vì tôi không hề biết cô ấy bất hạnh.

Tôi bị mất trí. Tôi nghe nói về lớp học của Ohsawa và tôi đến đó.

Tôi nghiên cứu tâm linh của Thực Dưỡng. Tôi muốn tìm hiểu xem tư tưởng là gì, ý nghĩa cuộc đời là gì? Tôi sống là vì lý do gì?

Nếu bạn muốn biết, hãy tìm nó, rồi bạn sẽ thấy. Đó là cuộc sống, là tâm linh, là vũ trụ. Tôi hỏi: "Vậy phải sống thế nào?". Từ đó tôi tìm hiểu dự định sống của mình và tôi quyết làm tất cả để thực hiện dự định đó.

Tôi viết thư cho 10 công ty Mỹ. Họ đều mời tôi đến cộng tác làm việc cho họ và mời tôi sang Mỹ. Tôi đã nhận lời và ra đi vội vã không kịp chào tạm biệt cha mẹ mình. Tôi cũng không muốn nói vì sợ họ sẽ buồn.

Mẹ tôi biết tôi sẽ đi xa nên đã chuẩn bị sẵn các món ăn và nấu chúng với đường. Tôi không mang đi vì Thực Dưỡng nói rằng đường ăn không có lợi. Sau 3 năm ở Mỹ. Tôi nghe nói cha mẹ tôi bị chết vì bị đau tim, ông thường làm việc với các anh tôi trong công việc kinh doanh. Do hay cáu giận ông đã bị đau tim. Ông được đưa vào viện và sau đó mất sau đó vài ngày. Cuộc sống của cha tôi mất ý nghĩa. Mặc dù ông kinh doanh thành công nhưng ông mất tôi là mất một đứa con trai trong số con của ông.

Không ai báo cho mẹ tôi biết cha tôi mất, nhưng bà cũng bị ốm và vào đúng viện đó. Sau đó 4 tháng bà biết tin cha tôi mất, buồn rầu quá 4 tháng sau nữa bà cũng mất. Bà mất chồng, mất con, bà cũng mất cả ý nghĩa cuộc sống.

Chúng ta sống được là vì chúng ta muốn sống. Chúng ta có dự định phải sống. Một số người muốn cuộc đời mình có vật chất, giầu có hoặc nổi tiếng. Nhưng những thứ này là của phù du. Khi bạn đạt được tất cả mọi vật chất bạn bắt đầu mất ý nghĩa cuộc sống, đây là thời điểm nguy hiểm.

Hy vọng tạo nên ý nghĩa cuộc sống. Bạn muốn kiếm nhiều tiền nhưng bạn không có tiền, bạn có thể mất hy vọng. Nhưng khi bạn có tiền bạn luôn lo sợ người khác sẽ lấy tiền của bạn. Khi không có tiền bạn luôn lo lắng làm cách nào có tiền. Hãy nhận biết sự mong đợi của mình. Khi vũ trụ biết bạn làm việc vất vả nó sẽ quẳng tiền xuống cho bạn. Còn nếu bạn rỗng túi, tiền sẽ rơi vào bạn, còn nếu bạn đã đầy túi, tiền chỉ có cách chảy ra không có gì vào túi, đó là vòng tròn.

Hãy làm trống rỗng bản thân

Cuộc đời rất lạ. Hãy làm cho bạn trống rỗng, rồi mọi thứ sẽ rơi vào bạn. Nếu bạn tràn đầy hiểu biết, không còn có gì có thể đi vào đầu bạn nữa. Rất khó mà học cái gì mới. Nếu bụng bạn no, bạn không ăn thêm được. Khi bạn tràn đầy, không có gì sẽ xảy ra với bạn. Ngôi đền trong thiền của bạn phải là trống rỗng. Đó là sự khiêm nhường.

Đừng dừng lại quá lâu ở các ý nghĩa vật chất của cuộc sống. Nó rất bé nhỏ. Nó tạo nên nhiều thảm kịch hơn là gặt hái. Nếu bạn có một cái gì bạn luôn phải nghĩ về nó và về cách bảo vệ nó. Vật chất chỉ đem lại sự hài lòng trong chốc lát.

Điều quan trọng là phải tạo dựng một ý nghĩa phi vật chất trong cuộc đời. Làm thế nào có nó? Hãy tạo dựng một ý nghĩa nghệ thuật, một cái gì đó đẹp đẽ, thánh thiện. Hãy giúp đỡ người khác.

Phần lớn trong cuộc đời chúng ta phải chịu đựng sự phức tạp. Tất cả mọi sự chịu đựng đều có ý nghĩa của nó. Chịu đựng và khó khăn là do sự thiết lập của chúng ta. Tất cả mọi bệnh tật đều có ý nghĩa của nó. ứng xử của chúng ta trước sự khó khăn và chịu đựng là một điều quan trọng. Sự sống ít nhất có 50% là phải chịu đựng. Nếu bạn ghét cuộc sống, nó sẽ mất ý nghĩa, nó sẽ không có giá trị. Sự khó chịu sẽ đến từ bên ngoài khi bạn ghét cuộc sống. Do đó hãy thay đổi lối ứng xử của bạn trước. Nếu ta biết cảm thấy yêu một hiện tượng gì đó, nó sẽ trở nên dễ chịu hơn đối với ta. Nếu chúng ta sửa chữa cơ thể và tư tưởng của mình, chúng ta sẽ không cảm thấy phải chịu đựng.

Câu cá Hồi:

Việc đi câu cá Hồi cho bạn một bài học tốt về cách làm thế nào để rèn luyện bản ngã để đối phó với sự chịu đựng. Khi bạn tung lưỡi câu xuôi dòng thì lưỡi câu sẽ xuôi theo dòng nước và dây câu sẽ đi trước lưỡi câu. Lưỡi câu sẽ đi ngang qua dòng nước và con cá thấy có vật lạ và không cắn câu. Còn nếu bạn tung lưỡi câu ngược dòng thì lưỡi câu sẽ đi trước dây và do đó con cá sẽ đớp mồi.

Sợi dây giống như bản ngã. Khi bản ngã chuyển động nhanh hơn xung quanh, chúng ta không giải quyết được vấn đề. Bản ngã làm méo mó hoàn cảnh. Khi có chuyện xảy ra, hãy bỏ bản ngã và để cho hoàn cảnh sự việc diễn ra tự nó. Hãy để cho hoàn cảnh dẫn dắt bản ngã. Lúc đó thì bạn có thể giải quyết vấn đề. Điều này tôi gọi là sửa chữa bản ngã. Nhưng có nhiều người căng thẳng do bản ngã.

Làm thế nào để điều chỉnh bản ngã?

20 năm trước, Cornellia bị thấp khớp cô ta phải nằm viện 3 năm. Một hôm cô bảo tôi yêu cầu bác sĩ cho cô về nhà vì ở đó cô có thể khỏi bệnh một cách tự nhiên.

Tôi bảo cô nếu cô không hạnh phúc ở bệnh viện cô không thể hạnh phúc ở nhà. ở nhà còn khó khăn hơn nhiều. ở bệnh viện cô được phục dịch như một bà hoàng. ở nhà cô phải làm mọi việc nhà, chăm sóc gia đình. Sau đó cô ta đã nghĩ lại và thay đổi lại thái độ với người trong viện. Cô ta tươi cười với y tá bác sĩ và bệnh nhân, cô học tiếng Anh, đó là một cách từ bỏ bản ngã của mình. Nhà thương lập tức trở thành nơi hạnh phúc, hai tháng sau bệnh tật hết vì bệnh tật không thể ở nơi có sự hạnh phúc.

Nếu bạn để bản ngã của mình trôi theo hoàn cảnh thì hoàn cảnh sẽ biến đổi. Đừng lôi kéo hoàn cảnh hãy để nó tự diễn ra.

Đừng trở nên quan trọng hoá vấn đề

Đừng trở nên quá nghiêm trọng - chẳng có gì đáng quan trọng hoá trên thế giới này cả. Ai nghiêm trọng quá người đó bị mắc dính, không đi tiếp được. Bạn có thể đánh mất tình yêu, tự do và sự chân thành do sự quan trọng hoá.

Có một lần ở Los Angeles trước khi tới buổi thuyết giảng tôi ăn bánh hoa quả trong 3 ngày. Đến ngày thứ tư khi lên giảng bài tôi bị mất tiếng. Tôi được tự do ăn uống thì mất tự do nói. Tôi chấp nhận điều tôi làm. Vì tham ăn mà tôi bị trả giá.

Chúng ta có thể làm bất cứ điều gì chúng ta muốn. Nhưng chúng ta không thể ăn bất cứ cái gì chúng ta muốn. Vì chúng ta không có tự do tuyệt đối trong ăn uống. Nếu chúng ta ăn bất cứ cái gì, và vào lúc nào chúng ta muốn thì sớm muộn chúng ta sẽ mất tự do để làm một việc gì đó. Bệnh tật là kết quả của ăn uống vô tội vạ.

Là con người chúng ta phải ăn theo một cách chắc chắn, an toàn. Đừng ham ăn bất cứ cái gì, nhưng hãy ham muốn vượt qua khó khăn. Để điều khiển bản ngã tôi đã bỏ hút thuốc trong 5 năm.

Vấn đề là ở chúng ta

Vĩnh hằng, thiên đường, an bình, mọi người ai cũng muốn đến đó. Đó là nơi không cần sự chịu đựng. Đó là điều nhiều người quan niệm về hạnh phúc. Nhưng chẳng có gì xảy ra trên thiên đường cả. Chẳng có bệnh tật ốm đau, chẳng có tán phét, mách lẻo, chẳng có mầu sắc, chẳng có hình thù. Nó trở thành sự chán chường. Chúng ta yêu cuộc sống ở thế giới tương đối, nơi có dễ chịu và cả khó chịu.

Đức Phật nói rằng thế giới tương đối này chính là thiên đường.

Thế giới vĩnh hằng mọi lúc mọi nơi bao phủ lên thế giới tương đối này. Bạn hãy mở mắt để nhìn thấy thiên đường ở quanh bạn. Nhưng chúng ta lại thường hay nhắm mắt lại.

Mọi nơi, mọi lúc bạn đều đang ở trên thiên đường. Bạn không thể chạy trốn khỏi cái thiên đường này. Bất cứ điều gì bạn đang làm, bạn đều đang làm trên thiên đường. Khi bạn thấy điều này thì tự do đến và bạn có thể điều khiển được bản ngã của mình.

Bạn sẽ được tự do khỏi bản ngã. Đừng căm ghét lỗi lầm và chịu đựng. Chúng làm bạn hiểu rõ về sự bé nhỏ của bản ngã. Bạn có thể sửa chữa bản ngã. Nếu bạn nhận ra điều này thì bạn đã thuần phục được bản ngã. Bạn có thể tự do và đạt tới vĩnh cửu. ý nghĩa cuộc sống là Tự do.