Quán sát, trích trong "Mật Tông Yoga Kriya", trang 122 Tùy chọn

[Diệu Minh]

QUAN SÁT

(trích trong Mật Tông Yoga Kriya), trang 122

Đây là một bài tập đơn giản giúp ta tập luyện cách thức quan sát. Bài tập cần hai người: một người hướng dẫn, và một người quan sát. Người hướng dẫn đưa ra lời chỉ dẫn, còn người quan sát chỉ cần nhận biết các cảm giác hay bất kỳ điều gì khởi lên ở thân và tâm. Tốt nhất là hai người cùng nhắm mắt.

Người hướng dẫn có thể bắt đầu bằng các chỉ dẫn ngắn để đưa người quan sát vào các trạng thái thư giãn ngắn:

“Nhắm mắt lại. Hít hơi thở vào thật sâu rồi thở ra – nghe tiếng thở. Lại hít sâu vào rồi thở dài ra. Hít vào. Thở ra”.

Tạm ngưng một lát để người kia đi vào trạng thái chuẩn bị quan sát. Cứ cách khoảng 15 giây, người hướng dẫn sẽ đề cập đến một trong các cảnh sau:

- Bạn đang ở trong căn phòng có đầy khỉ;
- Bạn đang ở trong căn phòng đầy con nít đang khóc;
- Bạn đang ở trong căn phòng đầy trẻ con;
- Bạn đang ở trong căn phòng với mẹ bạn;
- Bạn đang ở trong căn phòng với bố bạn;
- Bạn đang ở trong căn phòng với người yêu;
- Bạn đang ở trong căn phòng với một người đàn ông trần truồng;
- Bạn đang ở trong căn phòng với một người đàn bà trần truồng;
- Bạn đang ở trong căn phòng có đầy người da đen;
- Bạn đang ở trong căn phòng có đầy người Mỹ;
- Bạn đang ở trong căn phòng có đầy các bà lão;
- Bạn đang ở trong căn phòng với người đang hấp hối;
- Bạn đang ở trong căn phòng có đầy xác người chết;
- Bạn đang ở trong căn phòng tối đen như mực;
- Bạn đang ở trong căn phòng có thắp rất nhiều nến trắng.

15 giây là khoảng thời gian tạm đủ để bạn ghi nhận những gì xuất hiện trước khi bạn đắm mình vào căn phòng mới hay dựng lên một câu chuyện.
Hãy ghi nhận các phản ứng phi ngôn ngữ.

Hãy ghi nhận tất cả các cảm giác trên thân. Có nơi nào tự nhiên gồng cứng lên không? Có nơi nào bạn thấy trống rỗng không? Bạn có thấy nóng lên ở nơi nào không?

Một số trường hợp không tạo ra phản ứng nào rõ rệt nơi bạn cả, song có những trường hợp làm bạn phản ứng hết sức mạnh mẽ. Bạn có thể thấy những suy nghĩ lộ liễu hay tế nhị sinh khởi và tư tưởng tiếp nối theo cảm giác nhanh như thế nào. Điều này cũng giúp bạn nhận biết sự thay đổi từ trạng thái vui vẻ sang trạng thái khó chịu nhanh như thế nào.

Một khi bạn có thể quan sát được các phản ứng của bạn thì bạn hiểu ngay rằng bạn không phải là các phản ứng đó. Tham dự vào quá trình này giúp bạn chạm được cái mà trước đó chỉ là các phản ứng máy móc và lập trình sẵn. Dạng thức lập trình tiền ngôn ngữ này được tạo ra như thế nào là đề tài nghiên cứu của môn phân tâm học hiện đại. Thử thách trong bài tập là làm sao phá vỡ dạng thức này, nếu bạn thực sự muốn vượt qua nó để có được chứng nghiệm lớn hơn.

Quan sát giống như người xem phim chiếu bóng. Bạn dần dần tham dự vào cốt truyện, tình tiết và nhân vật. Rồi có một lúc bạn nhớ lại mình đang ngồi trong rạp chiếu bóng. Rồi bạn thấy có luồng ánh sáng chiếu rọi các hạt bụi bay trong không khí. Bạn quay đầu lại để thấy ánh sáng phát ra từ cánh cửa nhỏ trên vách tường phía sau. Bạn mơ hồ thấy có những cử động sau cánh cửa đó và biết rằng có người nào đó đang điều khiển máy chiếu phim. Cuốn phim tượng trưng cho các tư tưởng của bạn, luôn luôn phóng lên tấm màn phông của tâm não. Các tình tiết éo le được các cảm xúc của bạn đan dệt liên tục với nội dung của tâm não. Máy chiếu phim và ánh sáng tượng trưng cho phản ứng tiền ngôn ngữ, sắp xếp lại cấu trúc con người bạn trước khi tư tưởng và cảm xúc trồi lên. Người điều khiển máy chiếu phim là tác nhân kích thích sự phát khởi dạng thức phản ứng được lập trình này. Bạn không phải là cuộn phim dù đó là ý tưởng hay cảm xúc. Bạn không phải là máy chiếu phim, bạn cũng không phải là người chiếu phim. Bạn cũng chẳng ngồi trong rạp. Đó chỉ là nơi để quan sát trong thí nghiệm này. Muốn làm ngưng cuộn phim, bạn phải ngưng người điều khiển máy chiếu phim. Đó là thách thức trong nội tại của bạn.