Ohso nói về việc dich?, Còn Ohsawa? Tùy chọn

[Diệu Minh]

Dịch nghĩa là phản: nếu anh không hiểu ý của tác giả, anh không thể nào hiểu được chính xác ông ta nói gì trong tác phẩm của mình.
Đây là điều mà thầy tôi ở Miến bảo chúng tôi: chúng mày (ông nói tiếng Anh, tôi dịch "như thế") đừng có tin những gì mà người Việt Nam dịch Kinh Phật tử tiếng Pali ra... vì sao?
Vì người dịch chưa phải là Phật làm sao hiểu ý Phật mà dịch cho nó đúng?
Vì thế người Miến và Thái thường dùng từ nguyên nghĩa ... một số từ thường dùng như từ thời Đức Phật như là Lobha, dosa, moha (tham, sân, si) và bây giờ thầy tôi cũng sử dụng những từ này để nguyên từ và ngữ... truyền "trực tiếp" chúng tới chúng tôi những từ ngữ của Đức Phật thường dùng...
Vì người dịch mà không đầm mình trong Pháp hành, chưa chứng quả, càng chẳng thể nào hiểu được ý Phật...
Thấy tôi khoe sau 7 năm đọc quyển "Thiền môn nhật tụng" của thầy Nhất Hạnh... tôi khoe như sau với kèm theo là sự mừng rỡ pha chút tự hào: thưa thầy, con mừng lắm (pha mầu cảm xúc) vì con đọc Kinh Phật tới đâu con hiểu tới đó! Thầy tôi bảo: đến Alahan còn không hiểu hết Kinh Phật !
Tôi không bao giờ quên những "pha" như thế của những lần trình Pháp...


OSHO VỀ VIỆC DICH
” Mới hôm nọ tôi nhận đc 1 bức thư ngắn từ Arup, rằng Sarjano đang dich sách của tôi sang tiếng Italia, nhưng ông thay đổi nhiều thứ. Ông ấy bỏ đi vài thứ, ông ấy thêm vào vài thứ từ hiểu biết của ông ấy”.
Tất nhiên ông ấy đang cố gằng làm một việc tốt nào đó, ý định của ông ta là tốt. Ông ta muốn làm cho nó logic hơn, trí tuệ hơn, tinh vi hơn. Còn tôi thì lại là người thuộc kiểu hơi hoang dã. Ông ta muỗn tỉa tót tôi chỗ này chỗ kia, Bạn hãy nhìn râu tôi đây. Nếu Sarjano được phép thì ông ta sẽ tỉa tót nó giống Nikolai Lenin, nhưng rồi nó sẽ không còn là râu tôi nữa. Ông ta đang cố gắng làm cho nó được hấp dẫn hơn, Không hoài nghi gì về ý định của ông ta cả, nhưng những việc này là những ý định bao giờ cũng mang tính chất phá huỷ.
Khi ông ta được nhắn về thông điệp của tôi rằng ông ta phải làm hệt như nó vốn thế :” Chớ có cố gắng cải tiến nó. Hãy để nó như nó hiện thế. Thô thiển hoang dã, phi logic, nghịch lí, mâu thuẫn, lặp lại, bất kì cái gì nó hiện là, hãy để nó hiện nguyên si như thế ” Thật là khó khăn cho ông ta. Ông ta nói: ” thế thì tôi sẽ không dịch nữa, tôi thà quét rác còn hơn.”

http://oshovietnam.wordpress.com/2010/02/27/dich-osho/

[Diệu Minh]

Còn Ohsawa thì nói sao?

Muốn hiểu một tác phẩm ...bạn cần phải hiểu tác giả, bạn phải lần ngược lại cội nguồn... tác giả là tư tưởng của ông, khi hiểu được người viết, bạn sẽ dịch không bao giờ rời xa ý nghĩa ban đầu.

Cho nên trong lịch sử Phật giáo, hay bất cứ dịch giả nào... mà nổi tiếng, đồng thời họ cũng là người hiểu được người viết và họ có tình yêu lớn với người viết ra hay để lại tác phẩm đó...

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc dịch: bạn hay thư giãn và tăng thêm tình yêu với người viết ra nó....
Trong vũ trụ có những người dịch giỏi ... thì nghĩa là sao?
Là ta thả tâm hồn của ta nới rộng ra khắp vũ trụ... để chạm tới sự rung động của các cõi giới vô hình, bạn sẽ được tiếp thêm sức mạnh, sự rung động ... bảo cho bạn biết sẽ dịch như thế nào là ổn...

Tôi có khiếu chuyển ngữ... một số người bạn của tôi từng khuyên tôi đi vào lĩnh vực này, nhưng mà tôi đã dừng lại vì thấy nó không hợp với mình...
Có lần tôi gặp khúc mắc trong việc dịch Ohso - một bài dịch ngắn...
Rồi tự dưng thấy một từ lạ bật ra... tôi phải đi tìm từ điển tra xem NÓ là gì... trong đời tu của tôi ... không bao giờ tôi quên đi kinh nghiệm nhỏ nhặt đó: một cái gì đó không phải là "của tôi" đã xảy ra cho TÔI chứng kiến: trí tuệ hay là Paramita? không biết, chỉ nhận thấy nó bật ra như là bạn nhìn thấy cái cây đang nảy mầm: không có TÔI BẬT RA ....đó là từ "uyên áo".... tôi thấy sửng sốt và trấn động, rồi tôi đi tìm quyển từ điển... rồi tôi mơ màng tới chuyện có khả năng ngày trước (kiếp trước) tôi đã từng là người Trung Quốc hay là người giỏi về Hán Nôm....?

Rồi sau này có lần tôi "làm thơ"... có câu: "người là hoa của đất".... một lần khác nhiều năm sau đó tôi mới biết đó là một câu ca dao tục ngữ.... như thế tôi "đã từng" là người Việt Nam trước đây, trong các kiếp trước... cho nên những điều đó nằm trong a lại gia thức của tôi... khi đủ duyên là NÓ bật ra...

Nhà thơ Vương Từ cũng BIẾT vài điều về tôi và tiên tri bảo rằng sau này tôi sẽ nhận ra ngay "trong tôi" có nhiều thứ quí mà trước đây vì vô minh tôi chưa nhận ra...
Nhưng cho tới giờ tôi vẫn biết và tin vào trí tuệ "của tôi" nhưng tôi thấy rõ là nó như ông già lụ khụ rất là chậm... còn những tâm hồ đồ nóng vội của tôi (âm hơn) nên nó lia chia sấn sổ ra trước...

Người nào bình lặng vô tham... sẽ tụt xuống ngồi ở "ngai" của sự bình an tĩnh lặng...

May sao tôi có những người bạn như thế...

[Daniel]

Trừ phi quá trình dịch thuật là một quá trình hành thiền; thì việc dịch đem lại rất ít kết quả;đặc biệt là dịch các tác phẩm tâm linh;thơ ca;nghệ thuật. Translation should be meditation!

Ngược lại;về phía độc giả. Nếu đọc sách cũng khộng phải là một quá trình hành thiền thì việc đọc cũng đem lại rất ít lợi ích;lại nữa-đây lại nói về các loại sách mang tính tâm linh. Reading should be meditating.

Nếu trong quá trình dịch;dịch giả thiếu chú tâm tỉnh giác thì tất nhiễm ô nhảy vào.Thì tất tác phẩm ấy đặc mùi tham sân si dù tác phẩm ấy có là kinh Thánh kinh Phật;nói về thanh tịnh giải thoát hay niết bàn. Và tất nhiên;nếu dịch giả kiếm sống bằng nghề đó;mà lại thiếu tỉnh giác khi dịch thì tất nhiên đây là tà mạng;đó là bóc lột về kinh tế. Còn chưa kể;dịch giả có thể bóc lột tinh thần; tìm kiếm danh vọng và sự nổi tiếng trên sự nổi tiếng của tác giả và sự tham lam của người đọc.

Cả người dịch;người đọc đều cần tỉnh thức để cho việc chuyển tải các tác phẩm không trở thành việc bóc lột lẫn nhau!