IPB

Chào mừng Khách ( Đăng nhập | Đăng kí )

 
Reply to this topicStart new topic
> Ngọc Trâm dịch chương IV: Buson nhà thơ Haiku nổi tiếng sau Basho, Dịch từ tiếng Anh, NT có năng khiếu chuyển ngữ?
Diệu Minh
bài Jul 2 2016, 10:51 AM
Bài viết #1


Bạn của mọi người
***

Nhóm: Administrators
Bài viết: 16,911
Gia nhập vào: 13-February 07
Từ: 103 ngách 2 ngõ Thái Thịnh I
Thành viên thứ.: 5



Tài liệu này NAT gửi cho tôi từ 1987...

Thế là với tình yêu thơ ca, tôi đã lọ mọ chuyển ngữ, những điều này ÁM ảnh vào tâm hồn tôi thật là sâu sắc...
Tự cảm thấy mình có năng khiếu chuyển ngữ...

Sư phụ NAT khéo gieo mầm tâm hồn tâm linh cho tôi về nước Nhật... cho nên chuyến đi Nhật nó có ý nghĩa lớn với chỉ mình tôi?

Sau đây là phần tôi ngồi gõ lại từ 1987... sau hơn 30 năm theo con đường Td... Td là con đường, với tôi nó không chỉ là phương pháp...

" Chương IV: BUSON


Vào cuối thế kỷ 18, Taniguchi (1715-1783) là người lừng danh thế giới về thể thơ Haiku. Ở Nhật Bản người ta xem ông như là một người đứng thứ 2 chỉ sau Basho. Trong lĩnh vực hội họa, ông cũng không kém phần nổi tiếng. Nhưng thật lạ là chẳng mấy ai biết về cuộc sống của ông, người ta chỉ biết về ông qua các bài thơ ông làm. Những nhà bình luận Nhật Bản nghĩ về Basho và Buson như người này được tôn lên bởi người kia, và gọi họ là “Hai cột trụ của đền đài Haiku”. Tất nhiên hai trụ cột cách xa nhau. Basho thì thanh lịch, thông thái, trữ tình và thần bí, còn Buson thì rực rỡ về nhiều phương diện, chẳng huyền bí chút nào, nhưng thật tài tình vì dường như ông cảm nhận được tất cả những ấn tượng về thế giới xung quanh ông. Người nước ngoài hẳn sẽ so sánh Basho như một viên ngọc và Buson như một viên kim cương. Người Nhật sẽ hiểu điều đó rõ ràng hơn nếu người ta nói rằng: sự khác nhau giữa hai con người này giống như sự khác nhau giữa những phong cảnh hùng vĩ của triều đại Tống và những bức họa rực rỡ nhất của nhà Minh.
Bởi vì Busho có nhiều phương diện như vậy, nên không thể lấy bất kỳ bài thơ nào của ông làm điển hình. Nhưng đối chiếu vài cặp bài thơ của ông ở cùng một chủ đề, thì ta có thể thấy được một số nét tiêu biểu, chẳng hạn một chủ đề về cây Anh đào:
Cây anh đào đang nở hoa
Trăng lồng vào soi sáng
Hương ngát tỏa ánh quang!

...Còn tiếp...


--------------------
________Ngọc Trâm_________
Go to the top of the page
 
+Quote Post
Diệu Minh
bài Jul 2 2016, 11:39 AM
Bài viết #2


Bạn của mọi người
***

Nhóm: Administrators
Bài viết: 16,911
Gia nhập vào: 13-February 07
Từ: 103 ngách 2 ngõ Thái Thịnh I
Thành viên thứ.: 5



Chỉ đơn giản là một hình ảnh quyến rũ, tựa như một bức tranh đầy thi vị, ngoài ra không định nói thêm điều gì nữa, trong khi:

Cây anh đào nở hoa
Như người đàn bà đỏng đảnh
Choàng chiếc khăn mới.

Cặp thơ tiếp theo nói về cây hoa cải dầu, là một loại cây được trồng rộng rãi để lấy dầu từ những cái hạt. Những bông hoa vàng rực rỡ của nó làm thành một bức tranh tương phản đậm nét với mầu xanh thẳm của lá.

Bài thứ nhất:

Đồng cải nở hoa vàng
Phương Tây mặt trời lặn
Phương đông vầng trăng lên.

Đưa tới một bức tranh về một cánh đồng rộng mênh mông không có giới hạn. Tác giả không bộc lộ một tâm trạng nào để cho người đọc dự cảm thấy bằng chính linh cảm bản năng mình. Trong bài thứ 2, nhà thơ dường như tư lự một chút, điều đó làm nảy sinh một cái gì đó hết sức tinh tế, bởi sự ngưng lại một cách hết sức tự nhiên khi ông dừng ở từ “và”. Tôi cố gắng diễn tả nó bằng cách sử dụng dấu gạch nối – sau từ “và”:

Cải đang nở hoa vàng
Tôi tới lều đạo sĩ, và
Chả kịp ghé thăm
Đi tiếp

Về chủ đề mưa, Buson đã viết chừng 30 bài haiku. Ở đây tôi chỉ có thể giới thiệu 4 bài. Trong 30 bài, nổi tiếng hơn cả là bài:

Mưa thu – đôi bạn trẻ
Hai xe đi chung một áo mưa
Đang trò chuyện say sưa.

Tình trạng khó khăn đó dường như muốn ghép cặp bạn này lại bởi vì chỉ có giới hạn khoảng không gian của một cái áo mưa. Thế là họ cùng nhau đi trên một chiếc xe, chiếc còn lại thì người ngồi sau dắt, có lẽ là cô gái. Ở đây chúng ta có thể thấy được sắc thái triết lý trong thơ haiku của Buson. Họ trú vào chỉ có một cái áo mưa, tượng trưng cho nguyên lý thái cực gồm có âm và dương: chàng trai và cô gái, chiếc xe đang chạy tượng trưng cho sự chuyển động không ngừng của vũ trụ, vòng bánh xe quay ví như vòng xoắn ốc của cuộc sống. Tất cả trong một sự hòa điệu vĩ đại. Đó là điểm đầu tiên của triết lý này, làm thành nền cho một bức tranh đẹp đẽ mà tác giả đã cố gắng nuôi dưỡng cho tâm hồn bạn đọc. Dường như ta có được một dự cảm hạnh phúc khi ta nghe thấy tiếng nói thì thầm say sưa của đôi bạn trẻ, được xem như là những giây phút ấm cúng tuyệt vời trong mưa thu. Điều này tương phản với mưa xuân là buồn man mác và dầm dề. Tư tưởng đó được lặp lại trong bài thứ hai:

Mưa thu rơi nhè nhẹ
Con thuyền - đôi bạn trẻ
Vẫn thì thầm mải mê.

Bài thơ này cho ta một hình ảnh về một con thuyền chở tình yêu, là một biểu tượng về một trật tự hài hòa của vũ trụ. Chúng ta có thể hiểu được con thuyền thì đang trôi trên dòng sông cuộc sống và đôi bạn thì mải mê trò chuyện với nhau mà không hề hay biết gì về điều đó cả. Bài thư ba tả lại một cách bình dị về một cơn mưa – lời thơ như chỉ có trong ngôn ngữ của trẻ em:

Mưa xuân, mưa mãi rồi
Mà ếch con giữa trời
Bụng vẫn không hề ướt.

Bài thứ tư: hoàn toàn Buson, nó có một ấn tượng mà tôi không thể nào diễn tả được nó:

Mưa xuân mưa dầm dề
Mái nhà rũ xuống như
Bóng trẻ em bằng giẻ.

Một vài bài thơ của Buson lại gợi lên nghĩa bóng của sự vật. Như bài thơ sau nói về con vịt quan ở Nhật: chúng là biểu tượng hạnh phúc trong ngày cưới:

Có một đôi vịt quan
Bơi trong ao xưa cũ
Chồn ta ghé mắt trông.

Những bài thơ khác là những vần thơ xã hội, thì lại nói một cách thẳng thắn và không có gì tồi tệ hơn điều đó. Mặc dầu để đánh giá nó một cách thích hợp thì ít nhất người ta phải có một vài kiến thức về những tập quán của xã hội Nhật Bản thời xa xưa, vì thế sau đây là một bài thơ của một công tử viết cho một tiểu thư ở trong triều đình:

Anh đợi hoài đợi mãi
Sao em không trả lời (?)
Mùa xuân chừng đã hết rồi!


Tôi có cảm giác NAT lồng giữa cái thực vào cái hư và cái chân của những gì mà tôi đã dịch trên đây vào năm 1987?













--------------------
________Ngọc Trâm_________
Go to the top of the page
 
+Quote Post

Reply to this topicStart new topic
1 người đang đọc chủ đề này (1 khách và 0 thành viên dấu mặt)
0 Thành viên:

 



.::Phiên bản rút gọn::. Thời gian bây giờ là: 28th March 2024 - 09:12 PM