Nguyên lý tuyệt thực? Tùy chọn

[macrobiotic]

Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học năm 2016 đã được trao cho nhà khoa học Yoshinori Ohsumi (người Nhật Bản) vì những khám phá của ông về cơ chế tự thực (autophagy).

1. Tự thực là gì?

"Autophagy" (tự thực) có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, kết hợp giữa "auto" (tự) và "phagein" (ăn). Cơ chế này mô tả một quá trình căn bản và cần thiết, trong đó tế bào:

1. Bao bọc các thành phần bị hư hỏng, không cần thiết hoặc gây hại (như protein lỗi, bào quan cũ) trong một túi màng (gọi là autophagosome).
2. Vận chuyển túi màng này đến lysosome (bộ phận tiêu hóa của tế bào).
3. Phân hủy các thành phần đó thành các khối xây dựng cơ bản (như axit amin, axit béo).
4. Tái chế các khối xây dựng này để tạo năng lượng hoặc xây dựng các thành phần tế bào mới.

2. Vai trò của Khám phá của Ohsumi:

• Trước Ohsumi, cơ chế tự thực đã được biết đến, nhưng vai trò sinh lý và cách nó được điều chỉnh còn mơ hồ.
• Yoshinori Ohsumi đã sử dụng nấm men làm mô hình và thực hiện hàng loạt thí nghiệm đột phá vào những năm 1990 để xác định các gen chủ chốt (Autophagy-related genes - ATG) điều khiển toàn bộ quá trình này.
• Ông đã làm sáng tỏ cách các gen này kiểm soát các bước phức tạp của quá trình tự thực, từ sự hình thành túi màng cho đến việc phân hủy tại lysosome.

3. Ý nghĩa Y học:

Việc hiểu rõ cơ chế tự thực mở ra cánh cửa cho việc nghiên cứu và điều trị các bệnh lý nghiêm trọng, vì cơ chế này đóng vai trò quan trọng trong:

• Đáp ứng với đói và căng thẳng: Cung cấp năng lượng cho tế bào khi thiếu dinh dưỡng.
• Loại bỏ vi khuẩn và vi rút xâm nhập (miễn dịch).
• Lão hóa: Duy trì sự ổn định nội tại, chống lại sự tích tụ của các chất gây hại trong quá trình lão hóa.
• Bệnh tật: Sự rối loạn chức năng tự thực có liên quan trực tiếp đến:

o Bệnh ung thư: Tự thực có thể ngăn chặn hoặc thúc đẩy khối u phát triển, tùy thuộc vào giai đoạn.
o Bệnh thần kinh thoái hóa: Như Parkinson và Alzheimer (do không thể dọn dẹp các protein lỗi tích tụ).
o Bệnh tiểu đường tuýp 2 và các bệnh lý liên quan đến rối loạn chuyển hóa.

(Tổng hợp từ nguồn Nobel Prize.)