NẺ DA - BỎNG LẠNH, Bỏng lạnh LÀ GÌ? Tùy chọn

[Diệu Minh]

Nẻ da trong mùa đông ngành đông y gọi là bỏng lạnh....

Lấy nước ép cà rốt bôi lên, tuyệt vời mà lại chả tốn kém gì...

Nếu có cái bàn mài gừng mà mài cả rốt nhỉ?

Tại sao đồng bào miền núi khô lạnh như vậy mà không bị khô mặt khô môi?

Uống nhiều nước trà Bancha+gạo lứt hoặc uống trà gạo lứt đỏ để sử lý khô da nữa nhé.

Ngoài bôi cà rốt, trong uống nước gạo rang.... thật là tuyệt vời.

[BAS]

Mùa Đông thuộc Thủy (nhiều hàn khí), mà Thủy khắc Hỏa nên người ta thường bị hấp dẫn bởi những thức ăn thuộc Hỏa (nhiều nhiệt khí, có màu đỏ, có vị đắng...) và Kim (có vị cay) bị Hỏa khắc, vì những thức ăn này làm cơ thể ấm áp, khí huyết dễ lưu thông, ngoài ra sẽ ít ưa những thức ăn thuộc 2 hành Thủy (vì đang dư), và Mộc (được Thủy sinh). Xin đừng hiểu đắng có nghĩa là phải như ngồng cải hay khổ qua, xét trên cách chế biến thức ăn, món nướng có nhiều vị đắng nhất, tiêp đó tới món rang, rồi món rán, cuối cùng là món xào hay luộc hầu như không có vị đắng trừ phi nó vốn đắng do tính chất của chính thức ăn, trong một nồi cơm, lớp cháy có nhiều vị đắng nhất, phần cơm chỉ bị ảnh hưởng phần nào, hầu như không thể nhận ra được, điều này do độ cháy của thức ăn quyết định.

Món Tekka là loại gia vị vạn năng của Nhật, có trong danh mục thực phẩm thực dưỡng tốt cho sức khỏe được cho biết là làm khỏe tim, nhưng tên của nó, phiên sang âm Hán Việt có nghĩa là Kim Hỏa, tác dụng chính của nó là bổ tim (thuộc Hỏa), nhưng vẫn phải có kèm theo các dưỡng chất cho Phế (thuộc Kim) bị Hỏa khắc, thành phần để nấu tekka có củ sen, mà tác dụng của củ sen với phế thì đã được để cập nhiều. Cũng như vậy, bài Phổ Bí Đỗ tác dụng chính là bổ Tỳ, nhưng bổ Tỳ thì phải bổ cả hành bị nó khắc là Thủy nên dùng rong biển Phổ Tai và Đỗ Đỏ bổ Thận (thuộc Thủy) nấu cùng... Đó cũng chính là nguyên lý quân thần tá sứ trong bốc thuốc Đông Y xưa. Cả hai thức này đều có thể ăn rất tốt vào mùa đông. Tekka thì ngày ăn nửa thìa con, Phổ Bí Đỗ tuần có thể ăn 1 hay hai lần, mỗi lần độ 1 bát con.

Nếu lỡ bị bệnh rồi thì điều chỉnh ăn uống và dùng thêm thức bổ phế như trà củ sen, bổ gan bằng trà gạo lứt rang vào mùa Đông là cần thiết. Nhưng có câu mùa nào thức ấy, nếu ăn thức ăn đúng mùa, nuôi trồng tự nhiên và ăn toàn phần thì chả bao giờ lo bệnh tật vì thiếu hành này, hành nọ, dù ở đồng bằng hay miền núi cũng thế cả. Ví dụ, mùa đông có nhiều rau cải, củ cải, có vị ngọt, cay và đắng, loại nào nhiều dầu thì cay hơn, có loại như ngồng cải thì đắng rùng rợn, vị ngọt đi vào tỳ (thổ, khắc thủy), vị cay đi vào phế, vị đắng đi vào tim, ăn tươi thì tốt cho tim và phổi, muối chua thì tốt cho đường ruột và gan vì vị chua đi vào gan, mọi thức ăn lên men đều tốt cho đường ruột, và ruột non hay tiểu trường là phủ của tim, ruột già hay đại trường lại là phủ của phế, tức là tác dụng lên tim và phổi đã biến dịch đi chút ít... Ngoài ra, mùa đông có nhiều loại rau củ thuộc hành thổ có hình dáng tròn, vị ngọt như bắp cải, su hào, bí đỏ, cà rốt... thổ khắc thủy, sẽ giúp khắc chế hiện tượng thủy vượng.

Nhưng có những loại đồ ăn có thể để trường kì năm tháng lại được ưa dùng quá đáng nên mới thành chuyện. Ví dụ như gừng, rượu, tương ớt, trái cây sấy khô, bánh, mứt, kẹo, thịt hun khói, thịt hộp, pho mát... Bây giờ còn có rau củ quả trái mùa nhập khẩu hay được nuôi trồng ở những vùng có khí hậu đặc biệt, thậm chí là trồng trong nhà kính với điều kiện khí hậu nhân tạo. Với những thức này thì khái niệm thức ăn đúng mùa thành ra vô dụng. Mùa đông cần thức ăn dương, làm khỏe tim và phổi, tốt cho tỳ vị. Nhưng nếu con người chỉ có thể dựa trên định huớng đầy cảm tính của bản thân, chọn những thức ăn làm nóng người, có vị cay đắng và ngọt sau đó lựa từ đống thực phẩm không rõ mùa kia thì ...không bệnh mới lạ. Rượu, gừng và ớt đều cay và làm ấm người, nhưng bản thân nó không cung cấp nhiệt lượng mà chỉ kích thích cơ thể tự sinh nhiệt vì nó rất âm, có thể thu hút, kích phát dương khí tiềm phục trong người, nên dùng xong 1 lát hay bị rùng mình, nhưng nếu chỉ cần mấy tiêu chuẩn cay, nóng thì nó lại có vẻ đáp ứng đủ tuy cái nóng nó tạo ra là cái nóng vay muợn. Cũng như vậy, những món nướng nhiều gia vị cay được ưa chuộng như thịt nướng có đủ các vị ngọt, cay, đắng và đem lại nhiệt lượng nóng ấm... lại làm hại tỳ vị và đường ruột, là 2 phủ của tim và phổi nếu dùng nhiều vì nó khó tiêu, cái cảm giác nóng ấm khi ăn nó đa phần do nhiệt độ và các gia vị cay ăn kèm, vốn rất âm tạo ra. Các loại bánh kẹo cung cấp nhiều nhiệt lượng, nhưng lại là loại đường đơn giản dễ hấp thu, chỉ dự trữ được chút ít ở gan, phần còn lại mau chóng bị cơ thể loại bỏ nên không tạo được nguồn sinh lực cho cả ngày mà chỉ tạo hiệu quả trong thoáng chốc, lại bắt thận làm việc vất vả trong khi các loại tinh bột từ ngũ cốc lứt phân giải chậm rãi thành đường đơn rồi ngấm từ từ qua thành ruột, tạo thành nguồn năng lượng cho cả ngày dài một cách êm ái, an toàn. Chưa kể, những thức ăn không toàn phần, thiếu các khoáng chất và vitamin sẽ sinh nhiều axit máu, lại không tống xuất đuợc các chất độc ra theo mồ hôi làm cơ thể uể oải, mệt mỏi. Có những người khi chữa bệnh thấy cơ thể phát ra đủ thứ mùi tanh hôi, lở loét lung tung, đau nhức khổ sở lại thấy mừng vì tự họ đã ý thức từ trước rằng cơ thể mình là cái bãi rác lâu năm, chỉ là trước nay họ không biết làm thế nào để cạy, để bạy tung cái đống rác đó vứt ra ngoài, có người thấy thế lại sợ hãi, muốn chặn ngay các biểu hiện "đáng sợ" đó lại, loại người nào sẽ mau chóng khỏe lại và sau đó giữ được sức khỏe lâu bền thì khỏi nói cũng biết.

Tóm lại, nên ăn thức ăn đúng mùa và ăn toàn phần thực phẩm, hạn chế sử dụng đồ khô nếu bạn tự thấy mình không phải chuyên gia sành điệu về âm dương, ngũ hành. Bỏ những thức ăn tinh chế và thực phẩm đóng hộp, bỏ những loại thực phẩm trái mùa và thực phẩm sử dụng thuốc kích thích, thuốc bảo quản. Đừng coi các thực phẩm của Thực Dưỡng là những phương thuốc dành cho đối chứng trị liệu. Làm được như thế thì 4 mùa bạn đều khỏe mạnh, dù bạn ở miền núi hay đồng bằng. Đương nhiên, nẻ da hay bỏng lạnh không thể làm khó bạn được!