CUỘC PHỎNG VẤN MICHIO KUSHI.
(9/ 2007)
Bài viết của Tom Monte
(Nguồn:Macrobiotics Today số tháng 3,4/2008
Tài liệu: cô ngọc Trâm và anh Lương Trùng Hưng).
Tháng 9/2007,tôi đã phỏng vấn Michio Kushi tại nhà ông ấy ở Brookline, Massachusetts.Trước đó,tôi đã nói chuyện với một số người bạn cũ và bày tỏ ý định phỏng vấn Michio Kushi.Một vài người đã bảo tôi: “Đừng mong nhiều về Michio. Ông ấy không khỏe và đôi khi mệt rất nhanh.”
Michio đã được giải phẫu vào mùa thu 2004 lấy đi khối u ung thư ở ruột kết. Tuy nhiên,trong buổi lễ mừng sinh nhật thứ 80 của ông ấy vào tháng 5/2006, ông ấy xuất hiện khỏe mạnh và tinh thần cao.Ông tiếp tục giảng dạy TD và thăm các khách hàng. Nhưng một năm sau đó, sức khỏe ông suy giảm rất nhanh và nhiều người lo lắng liệu ông có phục hồi được không?
Được cảnh báo như thế,nhưng tôi vẫn chuẩn bị một cuộc viếng thăm ngắn tại nhà ông.Vào một ngày u ám ,đầu mùa thu,tôi đến nhà Michio.
Căn nhà yên lặng khi tôi bước vào.Mark Van Cauwenberghe, M.D.,người đã chuẩn bị các bài diễn văn của Michio trên đĩa CD –rom, đưa tôi vào một phòng khách lớn.Michio ngồi trên một cái gối trên sàn nhà, khom mình chỉnh sửa bản thảo của ông.
Ông nhìn lên và mỉm cười với tôi. “Vâng, vâng,anh có khỏe không?” ông ta nói.
Tôi vừa cảm thấy ngạc nhiên vừa thấy nhẹ nhõm khi nhìn thấy ông.Tóc ông trước đây đen và luôn được chải chuốc gọn gàng, giờ đây có lẽ ít được chăm sóc và hơi hoang dại.Ông cũng gầy hơn trước.Rõ ràng trông ông già hơn kể từ khi tôi gặp ông lần chót.Tuy nhiên, ông nói chuyện nhiệt tình và đầy sinh lực.Tư tưởng xấu khi tôi bước vào nhà ông lập tức biến mất.
Chúng tôi nói chuyện trong 2 giờ mà ông không tỏ vẻ yếu mệt gì cả.Tiếng Anh của ông thì đơn sơ như thường lệ, mặc dù ông đã ở Mĩ trên 50 năm.Nhưng ông nói chuyện rõ ràng và trí nhớ ông đáng nể.Ông đã trải qua nhiều sự thành công , thất bại ,nhưng ông vẫn còn sức sống và khó bị vượt qua.
-Sức khỏe ông như thế nào?
+Tốt,rất tốt. Càng ngày càng tốt hơn.Xin nói với mọi người là tôi khỏe. Hãy nói với họ là mọi thứ đều tốt đẹp. Tôi đã khỏi bệnh ung thư.Tôi trở lại hoạt động trong nước và ngoài nước. Bây giờ ,tôi có nhiều kế hoạch.
-Kế hoạch của ông là gì?
+Kế hoạch số 1 dĩ nhiên là sức khỏe của tôi- Tôi cần có sức khỏe.
Kế hoạch số 2 là Viện Kushi. Tôi cần thiết lập các chương trình giáo dục tốt.Sự cải thiện thường xuyên là cần thiết.
Kế đó là Âu Châu, nơi mà chúng tôi cần thêm các Viện Kushi nữa. Không chỉ một Viện Kushi. Cần có thêm các Viện Kushi tại các nước khác.Bây giờ điều đó đang được xúc tiến.
Ở Tây Ban Nha, một bệnh viện TD sắp khai trương. Đó là một bệnh viện cao cấp sẽ khai trương vào tháng 3 hay tháng 4/2008. Nó được xây dựng gần 3 năm nay và sắp hoàn thành.
Khi chúng tôi ấn định ngày khai trương ,chúng tôi sẽ đăng quảng cáo trên báo.Bệnh viện Sha Wellness Clinic tọa lạc ở Alicante ,Tây Ban Nha có thể tìm thấy trên trang web www.shawellnessclinic.com
Ngoài ra có một Viện Kushi của Nhật đang được hoạt động.
-Viện Kushi của Nhật hoạt động được bao lâu rồi?
+3 năm rưởi nay.
-Có bao nhiêu học viên theo học Viện Kushi ở Nhật?
+Viện Kushi này ở vùng quê cách Tokyo 2 giờ đi xe hơi, giống như khoảng cách từ Becket tới Boston. Họ có lớp huấn luyện lãnh đạo TD. Bây giờ có lớp cấp 1,cấp 2, cấp 3.Khoảng 30 người trong mỗi lớp. Nhưng nhiều người thích đến lớp chỉ trong thời gian ngắn. Nên tổng cộng chỉ có khoảng 50 người có thể ở lại.
Họ mở rộng thêm một Viện TD tại Tokyo gọi là Viện Hàn Lâm TD Kushi, bởi vì nhiều người không thể tới học ở vùng quê.Có những lớp dạy nấu ăn TD mỗi tuần thu nhận 400 học viên. Có lớp sáng và chiều. Ngoài ra có khoảng 2000 người trong danh sách chờ học. Và người ta có thể chuyển qua Viện Kushi ở miền quê theo chương trình huấn luyện lãnh đạo.
-Ông thấy TD phát triển trên thế giới ngày nay như thế nào?
+Năm tới TD ở Mĩ sẽ phát triển nhiều hơn nữa. Tôi đang tập trung nhiều hơn ở Nhật, bởi vì TD ở Nhật bị tụt hậu so với Mĩ.
-TD ngày nay không phát triển mạnh như trước đây. chẳng hạn thập niên 1980. Tại sao lại như thế?
+Tôi nghĩ rằng người ta phải biết trong 10 năm qua,TD được thừa nhận bởi cộng đồng Y Khoa Dinh Dưỡng.Những người thầy TD nên nghiên cứu nhiều hơn nữa. Sự nghiên cứu rất cần thiết cho sự phát triển của TD.
Một số thầy TD đã nói rằng TD không phải là một khoa học mà chỉ là một triết lí và đã viết điều này trên một bài báo.Nhưng Marc Van Cauwenberghe (BS Y Khoa) hay con trai tôi Lawrence Kushi (Sc.D,phó giám đốc Viện Dịch Tể Học tại Kaiser Permanente ở Oakland, California và là nhà Khoa Học Dinh Dưỡng) bật cười khi đọc bài báo đó.Bởi vì có hàng trăm bài nghiên cứu Y Khoa và Khoa Học tán thành TD.
-Cho nên ông tin rằng lí do TD không lan rộng ở Mĩ là vì người ta nghĩ nó không phải là Khoa Học?
+Chính xác. Họ không nghiên cứu
-Ai không nghiên cứu?
+Những người tự mệnh danh là lãnh đạo TD hay những người TD. Họ không nghiên cứu. Và do đó họ không có niềm tin. Họ nên cởi mở và và tin tưởng hiệu quả của TD . Họ nên nói điều này với công chúng.
TD kiểu cũ vẫn còn tồn tại. Điều đó có nghĩa là lối suy nghĩ cứng nhắc còn đó. Đây là điều xấu và kia là điều tốt. TD bao gồm tất cả.
Cà chua chẳng hạn.Người TD được khuyên không nên ăn cà chua( vì cà chua quá âm-NVT). Nhưng đối với những người ăn nhiều thực phẩm động vật thì cà chua là thực phẩm tốt để cân bằng.Nên sự nghiên cứu âm và dương cần thiết và cần được áp dụng vào các lãnh vực rộng lớn hơn.
Một trong các lí do mà TD phát triển nhanh và rộng ở Nhật là bữa ăn TD ngon lành, lôi cuốn, vui thích…Không phải là bữa ăn khắc khổ dành cho thày tu.
-Khi chúng tôi nhìn cộng đồng TD, chúng tôi thấy rất ít người TD lâu năm, những người đã theo TD từ thập niên 1960, 1970. Tôi vừa đọc tạp chí TRẬT TỰ VŨ TRỤ cũ ( 1977), và thấy hình của ông đang dạy TD ở Paris trước hàng trăm khán giả. Và đã từng có hàng trăm người tham dự hội nghị TD Amherst College vào thập niên 1970. Hiện nay, tất cả những người đó đã đi đâu?
+Thật ra,hiện nay có rất nhiều người vẫn còn ở đó nhưng không liên lạc nhau.Ở thời điểm đó cũng vậy. Tôi đã đi diễn thuyết ở nhiều thành phố lớn ở Mĩ và Canada. Nhưng tôi đã ngưng hoạt động truyền bá này cách đây 16 năm và tập trung chủ yếu vào Âu Châu và Nhật.Kể từ đó,phong trào TD đã đi xuống.
-Vậy thì ông muốn nói mọi thứ đều lệ thuộc vào ông sao?
+Bây giờ thì đúng như vậy. Tôi hi vọng tương lai sẽ khác đi.Người TD đã nghiên cứu, biết TD ,phải năng động.Ông đã biết ở hội nghị mùa hè tại Viện Kushi, các thầy TD tụ họp lại. Các thầy đó rất giỏi.Ngoài ra có các thầy khác ở khắp nơi. Có thầy đang trở lại hoạt động truyền bá TD. Sau 20 năm họ đi ra ngoài xã hội và bây giờ họ đang quay lại. Họ có nhiều kinh nghiệm và chúng ta cần họ.
-Ông nghĩ gì về vận mệnh TD sau khi ông ra đi?
+Dĩ nhiên là những người thầy lãnh đạo. Một số rất giỏi.Họ ở độ tuổi 30,40 hay dưới 50.Họ sẽ thành công.Trước khi tôi ra đi, tôi mong có những tổ chức đào tạo nhiều thầy TD có trình độ. Họ sẽ tiến hành các hoạt động giáo dục rộng khắp.
Nhưng TD không chỉ là giáo dục, như ông biết đấy, nó còn là trồng trọt, chăn nuôi, sản xuất thực phẩm và phân phối…TD cũng đang tiếp xúc với chính phủ và thảo luận với các tổ chức Y Khoa.Đây là PP hiệu quả thay đổi xã hội, tạo nên hòa bình thế giới.
-Ông yêu cầu người ta xem sự kiện ông bị bệnh ung thư như thế nào?
+Ba hay bốn người bạn BS của tôi bảo tôi: “Michio, ông mắc bệnh vì ông chăm sóc quá nhiều BN ung thư . Cho nên ông nhiễm năng lượng âm của họ. Đó là một mặt của lí thuyết.
Tuy nhiên,nguyên nhân bệnh tật của tôi là do những cuộc đi lại và những buổi hội thảo. Tôi không thể ăn uống đúng TD. Có ngày tôi không ăn, có ngày ăn rất trễ tận khuya. Phần lớn thì giờ ở khách sạn,ăn ở nhà hàng.Lối sống tôi phi tự nhiên.Hơn nữa , tôi bận rộn hơn người thường gấp ba, bốn lần. Đây là lối sống phi TD.
Khối u của tôi nằm trên ruột kết nằm ngang. Tôi nói chuyện với các BS .Và họ khuyến cáo hóa trị và xạ trị để ngăn ngừa bệnh tái phát. Nhưng dĩ nhiên, tôi từ chối.Chỉ ăn để trị bệnh. Sự phục hồi ngày càng tốt hơn.Họ muốn kiểm tra và tôi đồng ý. Và họ kết luận không thấy dấu hiệu di căn và tôi đã lành bệnh.
-Ông nghĩ như thế nào khi có quá nhiều người TD chết trẻ chưa tới 70,80 tuổi?
+Tôi nghĩ đó là do sự rèn luyện TD.Sự thực hành của họ không phải TD thật sự.Đó là cách ăn theo khái niệm, rập khuôn,cứng nhắc,không biết tính biện chứng của TD.Điển hình tiêu biểu là cách ăn TD cũ.Tôi đã bổ sung, chỉnh sửa kiểu TD cũ với niềm tin bất biến: âm là xấu và dương là tốt.Đó là ảo tưởng có từ thời George Ohsawa. Âm thì quan trọng và dương cũng vậy. Tôi đã viết trong quyển BOOK OF MACROBIOTICS của tôi: Tỉ số âm và dương là 5/1. Và sự cân bằng là quan trọng nhất.
Nếu người ta ăn uống đúng quân bình thì sau 10 năm, 20 năm, điều kiện thể chất sẽ thay đổi lạ lùng.
-Cho nên ông nghĩ rằng niềm tin dương tốt hơn âm sẽ đưa tới nhiều bệnh tật?
+Chính xác.Cho nên khi người TD bị bệnh thì phần lớn là bệnh dương. Có thể họ dùng quá nhiều muối.Họ cảm thấy ăn trái cây là có tội.Không , trái cây cần thiết trong một số trường hợp.Và một số người tin ăn rau sống là sai.Không ,rau sống được dùng trong một số trường hợp. Sự uyển chuyển, linh động thì cần thiết.Xin nhắc lại, người ta cần phải học hỏi về âm dương.
-Nhiều người nghĩ rằng nồi áp suất có vấn đề đối với người TD và là nguyên nhân làm người ta quá dương. Ông có suy nghĩ gì?
+Vâng, nồi áp suất trên căn bản thì rất tốt.Nhưng có nhiều cách nấu ăn không dùng nồi áp suất vẫn tốt.
-Có người nói rằng nấu ăn bằng nồi áp suất làm người ta ăn quá độ?
+Tôi không nghĩ như vậy. Nhưng nấu ăn bằng nồi áp suất với quá nhiều muối sẽ thành vấn đề.Nó sẽ làm thức ăn quá dương.Nên dùng ít muối thì tốt hơn.
-Bệnh tật ảnh hưởng tới gia đình ông,chính bản thân ông ,làm thay đổi quan điểm ông về thực phẩm và TD như thế nào?
+Trong trường hợp Lilly và Aveline, cả hai ăn lệch một phía.Nhiều người TD cũng ăn lệch như vậy.Trong trường hợp Lilly, cô bé sống 7 năm ở California và ăn không theo TD đúng đắn, thường ăn khuya.Cô bé là một nhạc sĩ xuất sắc, làm âm nhạc cho các phim và các nơi khác.Trong trường hợp của Aveline, các món ăn thiên nhiên, nhưng cô ấy ăn quá dương. Chẳng hạn cô ấy thích món Kombu (món ăn từ rong biển) rán.Nó là món ăn rất ngon. Thỉnh thoảng ăn thì tốt, nhưng ăn mỗi ngày thì lại là vấn đề (Michio cho món Kombu rán là dương).
-Nhưng tại sao người ta cần ăn dương như thế?
+Tôi nghĩ một lí do là quan niệm cho dương là tốt.Lí do nữa là thói quen ăn uống.Như uống rượu trở thành thói quen. Bất cứ thực phẩm nào cũng có thể thành món ăn ưa thích.
-Nhiều người cảm thấy bối rối đối với TD ngày nay.Đặc biệt họ thấy sự khác biệt giữa TD xưa và nay.Chẳng hạn tại hội nghị TD mùa hè năm nay,một số cách nấu ăn TD được dạy có sử dụng dầu dừa,nước cốt dừa, ớt và thực phẩm nhiệt đới…Trong quá khứ, những món ăn này không được dùng trong thời tiết ôn hòa.
+Tôi không muốn phê bình bởi vì tôi không có mặt ở đó. Nhưng,xin nhắc lại , không nên cực đoan, cứng nhắc.Cách ăn TD rộng hơn thì tốt, nhưng nếu ăn rộng thì người TD phải hiểu sự quân bình thấu đáo.Chẳng hạn như dầu dừa thì không dùng trong khí hậu này. Dầu dừa có chất béo bão hòa cao. Những loại dầu thực vật khác không có nhiều chất béo bão hòa như thế.Cho nên chúng ta không nên dùng dầu dừa hàng ngày hay thường xuyên.Gia vị nóng( ớt) có thể làm tăng huyết áp . Nó có thể làm suy nghĩ nóng nảy và làm ta không thể yên tỉnh và nghỉ ngơi.Cho nên chúng ta không nên dùng . Chúng ta chỉ dùng gia vị nóng khi ăn thực phẩm động vật hay một số thực phẩm (hay các hoạt động) rất dương.Hiểu TD là hiểu sự quân bình của bữa ăn.
-Cho nên các món ăn TD đã thay đổi nhiều trên 50 năm nay.
+Sau khi George Ohsawa mất,tôi đã đưa ra cách ăn TD Tiêu Chuẩn rộng rãi (tránh cách ăn quá khắc nghiệt và cũng không dùng nhiều thịt cá-NVT).Nhờ đó, không còn sự công kích và phê phán chống đối của Y Khoa và Khoa Dinh Dưỡng nữa. Trước đó có nhiều sự công kích.
-Cho nên, nói chung, ông muốn nói rằng ông đã làm cho bữa ăn rộng hơn và âm hơn?
+Không nhất thiết như vậy. Tôi làm cho bữa ăn phong phú hơn nhưng cân bằng hơn.Tôi muốn loại bỏ quan niệm dương thì tốt và âm thì xấu.Cả hai đều cần thiết.
-Ở Lisbon năm ngoái, tại bữa tiệc sinh nhật của ông, ông đã nói với một nhóm người TD ông chỉ dạy 30% những gì ông biết.Tại sao ông giữ lại 70%?
+Tôi không có cơ hội gặp họ thường xuyên. Nên những người lãnh đạo và thầy dạy TD đó phải họp lại ít nhất một lần một năm và thật sự nghiên cứu với tinh thần cầu tiến trước khi tôi ra đi.
- Và ông có nghĩ rằng ông đã làm đủ việc gieo trồng những người thầy TD cũng như các học viên để chuẩn bị cho ngày ra đi của mình?
+Chưa. Tôi nghĩ tôi cần 10 năm nữa.Chúng tôi cần sự tư vấn có hệ thống hơn nữa.Bao nhiêu người đã khỏi bệnh nhờ TD ?Tài liệu nào người tư vấn cần có? Sau khi có kết quả kiểm tra Y Tế của các BS, người ta sẽ làm gì? Người ta có khỏe hơn hay yếu hơn?Tài liệu khoa học và tinh thần khoa học cần cho những thầy TD.Nên tôi thích khuyên họ dùng tinh thần nghiên cứu và tinh thần kiểm tra cho việc chữa bệnh TD.
-Nhưng theo văn hóa TD ,người tư vấn là nhà giáo dục, không phải là BS hay nhà khoa học.Giáo dục người ta cách tự chăm sóc sức khỏe của mình cho tốt hơn là mục tiêu của TD.
+Đúng vậy.Đó là một phương diện.Tuy nhiên, BN lại có tinh thần lệ thuộc.Họ đi hỏi nhiều nhà tư vấn. Thường các ý kiến khác nhau nên các BN cảm thấy hoang mang.Có khi họ muốn gặp tôi,nhưng tôi không muốn gặp những người đó…( Michio tập trung huấn luyện các thầy TD).
Tất cả những điều đó đang xảy ra. Và đó là bởi vì, số một, chúng ta cần sự tư vấn có hệ thống.Và dĩ nhiên, người tư vấn có ý kiến riêng của họ. Điều đó phải được tôn trọng.Nhưng đồng thời, ý kiến đó nên được tiêu chuẩn hóa . Và những gì cần thiết là nghiên cứu và trải nghiệm và hội họp, trao đổi.
-Ông có nghĩ là cộng đồng TD có những nhóm TD tốt và hỗ trợ nhau?
+Vâng, có một số hỗ trợ nhau và điều đó thì tốt.Nhưng tôi vẫn chưa hài lòng.Họ nên cởi mở và giao tiếp nhau nhiều hơn nữa.
Tôi đang cố gắng thiết lập một hệ thống tạo điều kiện để những thầy giáo và những người tư vấn giao tiếp nhau nhiều hơn nữa. Điều đó rất quan trọng.
-Ông sẽ tập trung vào việc huấn luyện các thầy giáo?
+Đó là mục đích chính của tôi.Con đường giáo dục, đặc biệt huấn luyện các thầy giáo trong 10 năm tới của tôi.Không phải quần chúng, nhưng huấn luyện giáo viên và các người lãnh đạo để họ chăm sóc quần chúng.Tôi đã chăm sóc quần chúng, nhưng bây giờ tôi phải chăm sóc các thầy giáo để họ chăm sóc quần chúng.
Những người lãnh đạo đó, tôi thích cho càng nhiều càng tốt,kiến thức và sự hiểu biết của tôi.Tôi thấy cần tới 2000 lãnh đạo TD để thay đổi thế giới.Một mặt thì không có gì vội vàng, nhưng riêng phần tôi, tôi phải làm gấp rút.
-Ông có nghĩ rằng lời dạy của Ohsawa vẫn còn xác đáng ?
+Sự hiểu biết về Trật Tự Vũ Trụ thì rất tốt.Đó là sự cấu tạo vũ trụ. Chúng ta cần sự giải thích nhiều hơn của sự nghiên cứu về âm dương. Những thí dụ về sự biến đổi âm dương. Những thí dụ trong Vật Lí, Hóa Học, Thiên Văn Học, trong xã hội và trong điều kiện vật chất, tinh thần…
-Có người cho rằng nhiều người TD không phát triển tốt toàn bộ cuộc sống, kể cả sức khỏe, ông nghĩ thế nào?
+Tôi cho là do việc nấu ăn.Việc nấu ăn trong gia đình thật sự quan trọng. Họ phải học nấu ăn.Ăn uống bên ngoài thường xuyên thì có hại.
-Khi tôi lần đầu tiên đến TD cách đây 30 năm,người ta hứa hẹn phát triển TD nhiều hơn …Ông có nghĩ những lời hứa trên đã được thực hiện?
+Chưa.Nhưng chúng sẽ được thực hiện.Chúng ta hãy lấy Nhật Bản làm thí dụ.Dĩ nhiên,TD bắt nguồn từ Nhật Bản nhưng nó phát triển cuồng tín một thời gian.Trước khi tôi bắt đầu. Bây giờ sự trình bày TD của tôi thì sáng sủa và vui thú hơn.Người Nhật đã thay đổi nhiều. Không những người bệnh mà người khỏe cũng thực hành TD. Đó là lí do tại sao TD lan rộng nhiều như thế. Và cộng đồng Y Khoa bắt đầu thừa nhận rằng TD đang giúp trị bệnh và họ hỗ trợ TD càng ngày càng nhiều.
-Ông có nghĩ rằng sự đóng góp của Aveline đối với TD và phong trào sử dụng thực phẩm thiên nhiên đã được thừa nhận đầy đủ? (Vợ của Michio, Aveline,đã chết vì bệnh ung thư năm 2001, là một trong các khuôn mặt quan trọng nhất thế giới)
+Chưa đầy đủ.Số một, chúng ta nên làm điều gì đó ở Becket, một cái gì có tổ chức hơn vào năm tới.Thành phố quê nhà của Aveline, Yokota , ở Nhật muốn có một đài tưởng niệm của Aveline. Giống như người khai sinh phong trào sử dụng thực phẩm thiên nhiên ở Mĩ và Âu Châu.Aveline cũng là người khởi xướng phong trào trồng lúa sạch ,dùng phân hữu cơ, không dùng phân hóa học.
Khi Aveline chết, các báo New York Times, Boston Globe, Los Angeles Times có bài viết về bà.
-Có thể nói rằng nhiều người không đánh giá đầy đủ Aveline vì bà bị bệnh. Họ không thấy bà là phụ nữ xinh đẹp có tinh thần lớn lao.
+Bà mất vì sự điều trị Y Khoa.Ông phải viết rõ ràng:vì bà mắc bệnh ung thư cổ tử cung, bà phải điều trị bằng tia xạ đơn giản và ăn TD. Bà được chữa lành hoàn toàn.Rồi, trong lúc tôi đi vắng, các BS khuyên bà để ngăn ngừa ung thư tái phát, hãy điều trị tiếp tục bằng tia xạ bên trong chứ không phải bên ngoài.Và bà đồng ý.
-Có phải ông muốn nói việc cấy phóng xạ?
+Không phải cấy.Phóng xạ đặt bên trong đi qua tử cung, tác động tới ống mạch chính( đường kinh lạc đi từ đáy của thân thể lên xương sống) gây ra ung thư di căn tới xương. Trong trường hợp của Lilly, bệnh ung thư được chữa lành hoàn toàn.Cả hai người Aveline và Lilly đều được chữa lành hoàn toàn.Trong trường hợp Lilly, đường kinh lạc gan chạy xuyên qua tử cung. Hai tuần sau khi điều trị,bệnh ung thư tái phát và di căn tới gan.Và bệnh đến giai đoạn cuối. Sự điều trị Y Khoa đã gây ra ung thư. Và dĩ nhiên,thật ra tôi có thể phàn nàn các BS, nhưng tôi không làm gì.
Càng ngày càng nhiều người chết vì sự điều trị Y khoa. Bệnh tim là nguyên nhân gây chết người số một, bệnh ung thư số hai. Nhưng bây giờ, người ta cho là sự điều trị Y Khoa là nguyên nhân gây chết người số một.Tôi không từ chối sự điều trị Y Khoa nếu cần thiết. Nhưng nó nên được giảm thiểu tối đa.
-Ông có nghĩ rằng ông đã quá tập trung vào sự đi lại và phát triển TD và không dành nhiều thời gian cho Aveline khi bà ấy bệnh?
+Điều đó xảy ra rất nhanh.Và trong lúc tôi đang dự hội nghị tại Florida. Nhưng ngay khi tôi về nhà,tôi đi ngay vào BV và bà ấy đang được điều trị.Đó là lỗi lầm lớn của tôi
-Lời khuyên của ông đối với người TD nói chung là gì?
+Trước tiên là phát triển sự hiểu biết và sự thực hành TD.Người TD nên chia sẻ lợi ích TD cho mọi người.
Số hai,đây không phải là tôn giáo.Ta không nên thực hành cứng nhắc và cũng không cực đoan, cuồng tín.Điều quan trọng là sự khôn ngoan và trải nghiệm.
Việc đầu tiên ta nên làm là chữa bệnh cho chính mình,thứ hai chữa bệnh cho gia đình, thứ ba cho xã hội, thứ tư cho xứ sở, thứ năm cho thế giới. Theo thứ tự đó.Và luôn luôn có tinh thần cầu tiến và khiêm tốn đối với Trật Tự Vũ Trụ, đối với hiện tượng thiên nhiên. Khiêm tốn đối với tất cả mọi người,tất cả động vật, tất cả thực vật. Chúng ta không thể nào làm ra chúng, nên chúng ta phải hạ mình và khiêm tốn.
Tuy nhiên,đồng thời, ta nên biết,ta có cuộc sống vô hạn. Ta đang biến đổi thường xuyên. Sau cuộc sống con người,chúng ta vẫn đang thay đổi, rung động của chúng ta biến đổi. Chúng ta đang trở nên càng ngày càng là một phần của vũ trụ.Cuộc sống chính nó không tận cùng và vô hạn. Để mà chúng ta phải có sự hiểu biết tốt. Cho nên mọi vật, mọi người đang thực hiện chuyến du hành của cuộc sống, từ vô hạn, tới con người và trở lại vô hạn. Thế thì chúng ta nên coi tất cả mọi sinh vật như anh em và yêu họ.
-Ông nghĩ gì về di sản mà ông để lại?
+Nếu họ nói có ai đó cố gắng hết sức để trình bày vũ trụ vô hạn cho nhân loại và người đó đã cố gắng-bất chấp thành công hay thất bại( cười)- hành động như thế và cố hết mình để biến đổi nhân loại từ bệnh tật thành khỏe mạnh, từ chiến tranh thành hòa bình và giúp cho toàn thể thế giới càng ngày càng trở nên hòa bình và nhân loại trở nên hạnh phúc. Tôi hi vọng họ nói về tôi như thế. Thế là đủ.
9/5/2011 NVT dịch